هویت، فردیت و نمایش امر بدنی در داستان های یکی بود و یکی نبود جمال زاده

بنا به پس­زدگی فردیت در جهان قدیم،  بدن و امر بدنی به­مثابه عنصری هویت­ساز در نظم نشانگانی متون ادبی کلاسیک فارسی نقش چندانی ندارد؛ در مقابل با فراهم آمدن پشتوانه­های اجتماعی و­ فرهنگی در جهان معاصر،  بازنمایی هویت سوژه­های ادبی با تکیه بر بدن و ملزومات آن رایج شد. در این نوشتار بازنمایی بدن­محورانه هویت سوژه­- ابژه­های داستانی مجموعه یکی بود و یکی نبود جما­ل­زاده از منظر«بدن به­مثابه موضوعی نمادین- جامعه­شناختی»، با تکیه بر آرای تورستین وبلن۱ و پی­یر بوردیو۲ دلالت­یابی، تحلیل و تفسیر شده است. نتایج نشان می­دهد که در روایت­پردازی رئالیستی راوی جما­ل­زاده از سوژه- ابژه­های مذکور، سه طبقه بازنمایی شده است: الف) طبقه بالا­دستی که با انواع سرمایه ­فرهنگی همچون سواد، زبان، لباس و فاصله بدنی نیز انواع مصرف نمایشی، اقتدار خود را به نمایش می­گذارد و هم­زمان با انواع طنز و گروتسک از آن­ها اقتدارزدایی می­شود. ب) طبقه فرودست با سرمایه فرهنگی دریغ­شده و غیرمتظاهرانه­ای که در زبان،  لباس نیز خود کم­بینی­ای در فاصله بدنی آنان با دیگران مشاهده می­شود. ج) دسته­ای دیگر به­مثابه طبقه محذوف یا خاموش، خلاف دو طبقه قبلی، بیشتر از سامان­یابی بر مبنای سرمایه فرهنگی و انواع سلیقه و مصرف، بر اساس جنسیت طبقه­بندی شده است. همین طبقه­­بندی، سلیقه و مصرف آن­ها را متاثر کرده است. چنین روایت­پردازی­ای ضمن هم­سویی با بافت اجتماعی-  فرهنگی و بازنمایی ­فردیت سوژه­ها بر مبنای امر بدنی، از یک سو از تشخص متورم گفتمان­های غالب،­ اقتدارزدایی می­کند واز سویی دیگر تشخص بدنی به حاشیه­ رفته صداهای خاموش را یادآوری می­کند.    

هویت، فردیت و نمایش امر بدنی در داستان های یکی بود و یکی نبود جمال زاده Keywords:

Contemporary Fiction , Jamalzadeh , Identity , the Body , Taste and Consumption , واژه­های کلیدی: داستان معاصر , جمال­زاده , هویت , امر بدنی , سلیقه و مصرف.