تنش شوری ملایم و تاثیر آن بر افزایش ظرفیت حفظ آب برگ گیاهان کشت بافتی گردوی ایرانی در طول پسابیدگی

سابقه و هدف: با توجه به اینکه گیاهان کشت بافتی به مدت طولانی در درون شیشه در شرایط محیطی غیرمعمول قرار می گیرند، این شرایط متفاوت (رطوبت نسبی بالا، غلظت کم CO۲ در طول دوره نوری، غلظت بالای اتیلن و جریان هوای محدود) باعث توسعه برگ-های ضعیف (دارای لایه اپی کوتیکولی بسیار نازک) و کاهش عملکرد روزنه شده که منجر به افزایش تلفات گیاهچه ها پس از انتقال به شرایط برون شیشه ای می شود. از آنجایی که تنظیم اسمزی می تواند واکنش روزنه را بهبود ببخشد، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تنش شوری به ویژه تنش شوری ملایم، در شرایط درون شیشه ای بر کاهش پسابیدگی برگ گیاهان کشت بافتی گردو در شرایط برون شیشه ای طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت آزمایشگاهی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. برای اعمال تیمار شوری از نمک NaCl در سه غلظت ۰، ۵ و ۱۰ دسی زیمنس بر متر استفاده شد، پس از پایان یافتن دوره تنش، صفات مربوط به مورفولوژی روزنه، میزان نرخ تعرق و میزان نسبی آب (RWC)، صفات مورفولوژیکی (ارتفاع ساقه، سطح ویژه برگ، شاخص آسیب شوری، سطح وزنی برگ و میزان آبدار بودن برگ) و صفات فیزیولوژیکی (شاخص کلروفیل، پتانسیل اسمزی، مقدار پرولین وگلایسین بتائین) در گیاهچه های کشت بافتی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: طبق نتایج به دست آمده از آزمایش حاضر، در اثر تنش شوری، غلظت پایین تنش شوری (۵ دسی زیمنس)، منجر به کاهش میزان نرخ تعرق و افزایش RWC در گیاهچه های کشت بافتی گردو شد. همچنین خصوصیات روزنه ای از جمله طول و عرض روزنه و طول و عرض شکاف روزنه کاهش یافت و منجر به بسته تر شدن روزنه ها شد. شاخص آسیب شوری و اسمولیت های پرولین و گلایسین بتائین با افزایش شدت تنش افزایش نشان دادند و پتانسیل اسمزی منفی تر شد. اگر چه ارتفاع ساقه در تیمارهای مختلف شوری و شاهد اختلاف معنی داری نداشت اما برای شاخص کلروفیل و سطح ویژه برگ (SLA) در غلظت های ۵ و ۱۰ دسی زیمنس NaCL در مقایسه با شاهد کاهش معنی دار و برای سطح وزنی برگ (LMA) و میزان آبدار بودن برگ (LS) افزایش معنی دار مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به نقش تنش شوری در تنظیم اسمزی، غلظت های پایین این تیمار می تواند از طریق تاثیر بر مورفولوژی روزنه و بهبود روابط آب منجر به افزایش ظرفیت حفظ آب گیاهان کشت بافتی در شرایط برون شیشه ای طی مرحله انتقال و سازگارسازی گردد. طبق نتایج این پژوهش غلظت ۵ دسی زیمنس تنش شوری، در مقایسه با غلظت ۱۰ دسی زیمنس، تاثیر تنش زای کمتری روی گیاهچه های کشت بافتی داشت و همزمان باعث کاهش تعرق و افزایش RWC و در نهایت افزایش ظرفیت حفظ آب و کاهش پسابیدگی گیاهچه های کشت بافتی گردو در طول پسابیدگی شد که نشانگر تاثیر مثبت آن در سازگارسازی درون شیشه ای گیاهان کشت بافتی گردو پیش از انتقال بود.

Keywords:

تعرق , رطوبت نسبی , روزنه , شوری , گردو