تجلی آب در تصویرپردازی های مشترک فرخی سیستانی و ابوطیب متنبی از ممدوح

اشعار فرخی سیستانی ۴۲۹-۳۷۰)ق) و ابوطیب متنبی ۳۵۴-۳۰۳)ق) نمونه خوبی از متونی است که در آن انواع تصاویر شعری در خدمت ستایشگری قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش که بر پایه روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته، شناخت محورهای مشترک تجلی آب در تصویرپردازی های فرخی سیستانی و متنبی از ممدوح است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تعدد حضور آب در شعرهای تصویری این دو شاعر، اشتراک نمادین مفهوم آب در فرهنگ و تمدن فارسی و عربی و ریشه گیری آن از فرهنگ اسلامی را اثبات میکند. ترکیبات و تصاویر مشترک مرتبط با آب در شعر هر دو شاعر، به دو حوزه تصویرسازی دریا و ابر تقسیم میشود. درحوزه تصویرسازی دریا هر دو شاعر جود و سخای ممدوح را از لحاظ عظمت همچون دریای خروشانی دیده اند که سرشار از مروارید و دیگر عطایایی است که آنان را بهره مند میسازد. در حوزه تصویرسازی ابر، زرپاشی پیاپی و بی وقفه ممدوح، در نگاه هر دو شاعر، زمینه تصویرسازی با ریزش باران از ابر را فراهم کرده است. در این تصاویر آنچه جلب نظر میکند، استفاده فراوان از صنعت اغراق و تشبیه است؛ همچنین، این تصویرپردازی ها بیشتر از نوع »بدلی« است؛ زیرا هر دو شاعر،از نماد آب به عنوان بدل۵ توصیف ممدوح بهره میگیرند و با آن تصویرسازی میکنند.

Keywords:

ادبیات تطبیقی , مدیحهسرایی , تصویرپردازی , فرخی سیستانی , متنبی.