ارزیابی کیفیت آب رودخانه بالخلوچای در استان اردبیل بر پایه شاخص های بیولوژیک

گروه های مختلف بنتوزها دارای آستان تحمل متفاوت نسبت به آلودگی هستند که به عنوان شاخص های زیستی کیفیت آب در بسیاری از تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی زیستی کیفیت آب رودخانه بالخلوچای اردبیل دربازه زمانی یک سال انجام شد. با درنظر گرفتن شرایط منطقه و عوامل محیطی تاثیرگذار بر کیفیت آب رودخانه ۷ ایستگاه در طول رودخانه مشخص گردید که شامل مناطق بالادست- میانی- نزدیک به مناطق شهری و آبگرم های متعدد و یک ایستگاه در شاخه فرعی رودخانه بود. در هر ایستگاه نمونه بردای از فاکتورهای فیزیکی و بلولوژیک با ۳ تکرار در هر ایستگها و با استفاده از نمونه بردار سوربر در ابعاد ۵۰x۳۵ سانتی متر انجام شده است. نمونه هایجمع آوری شده با آب رودخانه شسته و پس از عبور از تور ۲۵۰ میکرون به ظروف نمونه برداری که مشخصات ایستگاه و محل و تاریخ نمونه برداری بر روی آن ثبت شده است تخلیه و توسط فرمالین ۵ درصد تثبیت شده است. نمونه برداری در ۵ برداشت در فصول سرد و گرم انجام شده است: نتایج بدست آمده منجر به شناسایی ۱۰ راسته و ۲۳ خانواده شد که فراوانی آنان در ایستگاه های مختلف متفاوت بوده است. بخش عمده آنها را لارو حشرات آبزی و در برخی ایستگاه ها خانواده Gammaridae تشکیل می دادند. از نظر فراوانی خانواده Gammaridae در ایستگاه ۵ بیشترن فراوانی را داشته است. حداکثر تعداد کفزیان در ایستگاه پنجم با تعداد ۳۰۸۰ عدد در دی ماه و ۱۶۲۰ عدد در اسفند ماه بوده است. بیشترینهدایت الکتریکی مربوط به ایستگاه ۲ و ۶ است که به علت ورود انواع نمک در آب حاصل از فعالیت های آبگرم میزان هدایت الکتریکی افزایش یافته است. نتای آنالیز سنجه های جمعیتی نشان می دهد که به طور متوسط در ایستگاه ۶ و ۷ حداقل غنا وجودداشته است. ایستگاه ۳ با اینکه بالاترین میزان غنای گونه ای را داراد، ا نظر شاخص زیستی هیلسنهوف نیز بیشترین مقدار را دارد که نشانه افزایش فراوانی گونه های مقاوم در اینایستگاه است. در ایستگاه ۵ بیشترین فراوانی مربوط به جمعیت بسیار بالای خانواده Gammaridae بوده است. از آنجا که این موجود غذای الی بسیاری از گونه های ماهی است. در برآورد استعداد زیستی رودخانه جهت آبزی پروری اهمیت دارد. ایستگاه ۷ مشخصا آلوده است. دلیل این ادعا کاهش چشمگیر غنای گونه ای در این ایستگاه و نیز پایین بودن غنای زیستی شانون می باشد. با توجه به اینکه این وضعیت پس از انتقال آب به دریاچه شورابیل شدت گرفته است، نشان دهنده اثرات سوء کاهش جریان آب بر موجودات کفزی است که سریعا واکنش نشان می دهند.

Keywords:

ماکروبنتوز , تنوع زیستی , رودخانه بالخلوچای , ارزیابی زیستی