ارزیابی کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی واحدهای پرورش گاو شیری در کشت و صنعت مغان با رویکرد تحلیل پوششی داده ها و رگرسیون توبیت

     کارایی یکی از مهم­ترین عوامل رشد بهره ­وری به­ویژه در بخش کشاورزی می­باشد. پژوهش حاضر با هدف اندازه ­گیری کارایی های فنی، تخصیصی و اقتصادی و مشخص­نمودن عوامل موثر بر آنها در ایستگاه ­های پرورش گاو شیری شرکت کشت و صنعت مغان انجام شده است. داده­ های این تحقیق مربوط به سال تولیدی ۱۳۹۶ بوده  که جمع ­آوری آمار و اطلاعات آن با روش مطالعه اسنادی، مشاهده و مصاحبه حضوری انجام شده است. در این تحقیق، برای تجزیه و تحلیل­ های مربوط به محاسبات کارایی و تعیین عوامل موثر  به­ترتیب از نرم­افزار   Deap ۲.۱ و Eviews۱۰ استفاده شد. برای طراحی مدل تحلیل پوششی داده ­ها، متغیر های اصلی مورد استفاده در تحقیق شامل، اندازه گله بر حسب راس، خوراک و کنسانتره بر حسب کیلوگرم، نیروی انسانی بر حسب نفر مرد روز، بهداشت بر حسب دفعات در روز ، تولید شیر و تولید کود دامی برحسب کیلوگرم و مجموع درآمدهای مختلف تعیین شد. محاسبات کارایی با فرض عملکرد روزانه ایستگاه­ های تولید شیر در قالب عملکرد بنگاه انجام و نتایج آن روزانه، ماهانه و سالانه حاصل شد. جهت تعیین عوامل موثر بر مقدار کارایی­ های بدست آمده از آنالیز رگرسیون توبیت و آماره والد استفاده شد. نتایج نشان داد که کارایی فنی با بازده ثابت نسبت به مقیاس ۸۸۴/۰ و با بازده متغیر نسبت به مقیاس ۹۶۲/۰ می ­باشد. کارایی مقیاس این شرکت ۹۱۸/۰ محاسبه شد که در آن ۱۶ روز عملکرد این شرکت با بازده کاهشی نسبت به مقیاس و ۳۴۹ روز آن با بازده افزایشی نسبت به مقیاس ثبت شد. مقدار کارایی فنی در حالت کلی ۹۰۱/۰، کارایی تخصیصی ۸۴۵/۰ و کارایی اقتصادی ۷۶۱/۰ محاسبه شد. در ارزیابی کلی، کارایی­ تولید شیر در دی­ماه بیشترین و در اردیبهشت­ماه کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. عوامل تاثیرگذار بر مقدار کارایی فنی متغییرهای خوراک، کنسانتره و بهداشت بوده است. تاثیر میزان خوراک و کنسانتره در جیره غذایی دام ­ها مثبت و میزان بهداشت استفاده شده تاثیرگذاری منفی بر کارایی فنی داشته است. تاثیرگذاری متغیر خوراک و کنسانتره بر کارایی اقتصادی منفی و متغیر بهداشت مثبت بوده است. از نظر تاثیر­گذاری کارایی های مختلف بر درآمد تولید شیر،کارایی فنی و تخصیصی دارای تاثیر منفی و کارایی اقتصادی دارای تاثیر مثبت گزارش شد.

Keywords:

Dairy Cattle , Efficiency , Moghan Agro-Industry , Tobit Regression , رگرسیون توبیت , کارایی , کشت و صنعت مغان , گاو شیری