مقایسه ویژگی های روانی والدین خویشاوند و غیر خویشاوند دارای بیش از یک فرزند با نیازهای ویژه

زمینه و هدف: بعد از تولد فرزند نخست، زوجین برای سازش ­یافتگی با شرایط جدید زندگی خود و ارضای نیاز به صمیمیت­ عاطفی همگام با سبک والدگری مطلوب، به طور کلی دچار سردرگمی می­شوند. مدیریت مشکلات مربوط به پرورش فرزند و وظایف مراقبتی هر یک از والدین، ممکن است باعث آشفته­ تر شدن روابط زناشویی ­شود. هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی زوج­درمانی هیجان­مدار بر پیوستگی، انطباق­پذیری، صمیمت­ عاطفی، و کیفیت­ ارتباطی والدین بعد از تولد نخستین فرزند است.  روش: روش این پژوهش، نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون و پس­آزمون با دوگروه آزمایش وگواه بود. جامعه آماری، شامل تمامی والدین دارای یک فرزند زیر ۵ سال بود که در ۶ ماه اول سال ۱۳۹۸ در مهدکودک ­های شهر رشت حضور داشتند. حجم نمونه شامل ۱۶ زوج (۸ زوج گروه آزمایش و ۸ زوج گروه گواه) از جامعه آماری مذکور بود که به شیوه نمونه ­گیری در دسترس انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش جایدهی شدند. برای گروه آزمایش ۹ جلسه ۹۰ دقیقه­ای زوج­ درمانی هیجان­مدار انجام شد و گروه گواه در نوبت مداخله قرار گرفت. تمامی آزمودنی­ها در طی دو مرحله پیش­آزمون و پس­آزمون با استفاده از پرسشنامه­ های انطباق ­پذیری­ و پیوستگی السون و همکاران (۱۹۸۵)، ارزیابی شخصی صمیمت شافر و السون (۱۹۸۱) و کیفیت­ ا­رتباطی زوجین (خوشکام، ۱۳۸۵) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­های جمع­ آوری شده نیز با تحلیل کوواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: نتایج حاصل از تحلیل داده­ها نشان داد که زوج­درمانی هیجان­مدار بر پیوستگی (۰۰۱/۰< P، ۴۹۲/۵۰۰=F)، انطباق­ پذیری (۰۰۱/۰< P، ۲۲۵/۲۳۱=F)، صمیمت ­عاطفی(۰۱/۰< P،۴۸۲/۱۳۶۲=F) و کیفیت ­ارتباطی(۰۰۰۱/۰< P، ۴۴۴/۲۴۴=F) والدین، تاثیر مثبت معنی­دار داشته است. نتیجه­ گیری: بر اساس یافته­های این مطالعه می­توان نتیجه­گیری کرد که روش زوج­درمانی متمرکز بر هیجان با تاثیر بر سبک برقراری ارتباط­ موثر، گسترش پیوند عاطفی، شناسایی اعتقادات و باورها و پیشینه دلبستگی زوجین، درک رابطه رفتار با افکار و هیجان­ ها، و ایجاد انتظارات واقع­بینانه درباره والدگری، به خصوص پس از تولد نخستین فرزند، موجب ارتقا و بهبود رضایت­مندی و صمیمت هر یک از والدین می­شود.   

Keywords:

Children with special needs , kin and non-kin parents , psychological characteristics , زوج درمانی هیجان مدار , پیوستگی- انطباق پذیری , صمیمیت عاطفی , کیفیت ارتباطی