ترتیب تولد و هوش در فرزندان خانواده های دارای کودک کم توان ذهنی

زمینه و هدف: مطالعات نشان دادند که بین ترتیب تولد و میزان بهره هوشی، رابطه وجود دارد که در بیشتر پژوهش ها، برتری هوشی به نفع فرزندان اول است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط ترتیب تولد فرزندان با میزان بهره هوشی در خانواده های دارای فرزند کم ­توان ذهنی است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی و از حیث شیوه گردآوری داده­ها از نوع توصیفی- پس­رویدادی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی خانواده های دارای فرزند کم توان ذهنی شهر تبریز در سال ۱۳۸۴ بود. نمونه مورد مطالعه شامل ۱۹۴ خانواده از جامعه آماری ذکر شده بود که به روش نمونه گیری خوشه ­ای انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از یک پرسشنامه محقق­ساخته و آزمون هوش ریون جمع ­آوری شد. برای تحلیل داده ها نیز از روش همبستگی و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین ترتیب تولد و بهره هوشی در خانواده های سه و چهار فرزندی، تفاوت معنادار وجود ندارد و تنها تفاوت معنا دار در خانواده های پنج فرزندی است (۰/۰۴p <). همچنین نتایج این بررسی به خوبی نشان داد که بین مرتبه سنی فرزندان و میزان بهره هوشی آنها ارتباط معنا داری وجود دارد. این تفاوت به گونه ای است که کودکان با مرتبه تولد اول دارای بالاترین میانگین، و گرو ه­های با مرتبه تولد دوم و سوم، دارای پایین­ ترین میانگین هوش­بهر هستند. نتیجه­ گیری: به طور خلاصه ناهمسو با نتایج این پژوهش و نظریه های ترتیب تولد که مدعی برتری هوشی به نفع فرزندان اول هستند، این موضوع در نتایج داده های این مطالعه مورد تایید قرار نگرفت؛ به عبارت دیگر اثرات ترتیب تولد، تابعی از اثرات حجم خانواده است و اثرات محض ترتیب تولد، تاثیری در هوش فرزندان ندارد.

Keywords:

Birth order , intelligence quotient(IQ) , intellectually disabled , ترتیب تولد , بهره هوشی , کم توان ذهنی