اثر کلات های آهن و روی به شکل نانو و معمول بر برخی خصوصیات گیاه دارویی سیاه دانه (Nigella sativa L.)

شناسه دیجیتال (DOR): ۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۶.۴۴۸.۱۰۱.۳.۱۵۷۵.۴۱ به منظور بررسی اثر کلات های آهن و روی بر برخی خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی سیاه دانه (Nigella sativa L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه (مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس و مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: آهن (نانو کلات های آهن در دو سطح ۱.۵ در هزار و ۴ در هزار + کلات آهن ۳ در هزار) و روی (نانو کلات روی در دو سطح ۱.۵ در هزار و ۳ در هزار و کلات روی ۳ در هزار) بود که به صورت محلول پاشی به تفکیک اعمال گردید. تیمارها در مرحله ۱۰-۸ برگی و در زمان پر شدن کپسول ها بکار برده شد. کاربرد کلات های آهن و روی به صورت نانو نسبت به شکل معمول ارتباط معنی داری با عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی داشتند و آنها را افزایش دادند. غلظت ۴ در هزار نانو کلات آهن و ۳ در هزار نانو کلات روی باعث بیشترین افزایش در صفات عملکرد دانه (۲۱۷.۴۷۴۷/۲۱۷ گرم در متر مربع در گنبدکاووس و ۲۸۸.۶۷ گرم در متر مربع در تهران)، عملکرد زیستی (۵۸۲ گرم در متر مربع در گنبدکاووس و ۳۳۷.۲ گرم در متر مربع در تهران)، شاخص برداشت (۳۷.۴۳% در گنبدکاووس و ۷۶.۴۶% در مزرعه تهران) و درصد روغن و عملکرد روغن شده است. بیشترین مقدار عددی مربوط به نشت سلولی (۵۷.۷۰ در گنبدکاووس و ۶۴.۷۲ در تهران) و پرولین (۱۳.۴۰ در گنبدکاووس و ۱۱.۵۱ در تهران) مربوط به تیمار کلات آهن و روی به شکل غیر نانو بود. براساس نتایج حاصل و با توجه به ویژگی های مختلف اندازه گیری شده، کاربرد آهن و روی به شکل نانو حتی در غلظت های پایین اثر مثبتی بر عملکرد کمی و کیفی خواهد داشت.

Keywords:

آهن , روی , سیاه دانه (Nigella sativa L.) , کلات , نانو