بررسی هیدروژئوشیمی و ژئوشیمی رسوبات کواترنر غرب مشهد (از بندگلستان تا روستای کاهو) با هدف سنجش عناصر سمی موجود در خاک و آب

از جمله عوامل موثر بر کیفیت آبهای زیرزمینی سازندهای زمین شناسی می باشند. این سازندها ممکن است بصورت سین ژنتیک یا اپی ژنتیک حاوی مقادیر قابل توجهی از عناصر سنگین باشد. حضور این عناصر در این سازندها و تماس طولانی مدت آبهای زیرزمینی با آنها می تواند باعث تمرکز مقادیر قابل توجهی از این عناصر در آبهای منشا گرفته از این سازندها گردد. آبیاری زمین های زراعی با آبهایی که عناصر سنگین بصورت ناهنجار در آنها متمرکز شده اند می تواند در دراز مدت باعث تمرکز این عناصر در بخش هایی از خاک و متعاقبا تمرکز آنها در گیاهان زراعی گردد. این مساله می تواند باعث ایجاد اختلالاتی در چرخه طبیعی شده و سبب بروز بیماریهایی در انسانها و حیوانات که بطور مستقیم از آب و یا گیاهان تغذیه کننده، از این خاکها گردد. بدون شک شناسایی این سازندها و رخنمون های زمین شناسی فلزات در یک ناحیه و یا منطقه می تواند کمک قابل توجهی به استفاده از آبهای زیرزمینی با کیفیت مناسب در آن ناحیه
نموده و سبب جلوگیری از بروز مشکلات و عوارض ناشی از مصرف این آبها گردد. پژوهش حاضر به منظور بررسی هیدروژئوشیمی و ژئوشیمی رسوبات کواترنر با هدف سنجش عناصر
سمی موجود در خاک و آب اجرا شده است. منطقه پژوهشی در دامنه تشکیلات زمین شناسی فیلیتی مشهد واقع شده است. وجود چشمهها و چاه های آب زراعی حکایت از غنی بودن منابع آب زیرزمینی و سطحی دارد. با توجه به لیتولوژی (سنگ شناسی) مرتبط با این منابع این احتمال وجود دارد که منابع آب موجود در محدوده در طول زمان با عناصری آلوده شوند که این آلودگی بر خاک کشاورزی منطقه نیز تاثیر خواهد گذاشت. از نظر شیمیایی به فلزاتی که جرم مخصوص (دانسیته) آنها بیش از ۵ گرم بر سانتی متر مکعب باشد فلز سنگین گویند. از نظر بیولوژیکی فلز سنگین به عناصری هستند که دارای خاصیت سمی در محیط زیست می باشند. بسیاری از این عناصر نه تنها برای حیات بیولوژیکی ضروری نیستند بلکه بسیار هم خاصیت سمی دارند. ارگانیسمهای زنده برای ادامه رشد و بقاء به مقادیر بسیار کمی از فلزات سنگین نیار دارند که در اصطلاح به آنها Trace Elements می گویند. این عناصر شامل آهن، کبالات، مس، منیزیم مولیبدن، وانادیم، استرانسیم و روی می باشند. اگر مقدار این عناصر از حداقل مقدار مورد نیاز و ضروری افزایش یابند باعث اخلال در رشد می گردند. سایر فلزات سنگین مانند جیوه ، سرب و کادمیم عناصر حیاتی نبوده و اثرات سودمندی بر ارگانیسمهای زنده ندارند به طوریکه تجمع آنها در بدن موجودات زنده به خصوص پستانداران باعث بیماریهای خطرناکی می گردند. مسیرهای ورود به بدن پستانداران به طور معمول از طریق هوای آلودهکه در مناطق صنعتی پس از بارندگی وارد خاک و آب زیرزمینی می شوند و همچنین از طریق دریاها واقیانوسها می باشد.