شناسایی و بررسی نحوه استفاده بهینه از آب های غیر متعارف در استان سیستان و بلوچستان

استفاده از زه آب و پساب های تصفیه شده یکی از روش های مدیریت منابع آب است که اجرای صحیح آن می تواند توسعه پایدار منابع آب در دسترس را به دنبال داشته باشد. کاربرد منا بع مذکور در بخش کشاورزی به عنوان یک منبع آب جای گزین، موجب کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی را فراهم می آورد. هم چنین در بسیاری از موارد، تامین آب کشاورزی مستلزم صرف هزینه های بسیاری جهت احداث سد و بندهای انحرافی و انتقال آب از نقاط دور دست به زمین های زیر کشت می باشد، این در حالی است که هزینه انتقال پساب تصفیه خانه های فاضلاب به مراتب کمتر بوده و به دلیل یکنواختی نسبی جریان پساب، نیازی به مهار آن توسط اجرای سازه های آبی وجود ندارد. علاوه بر این، جریان نسبتا یکنواخت پساب به کشاورزان امکان می دهد تا در انتخاب محصول و الگوی کشت آزادی عمل بیشتری داشته باشند (شریعتی، ۱۳۷۵ ). اصلاح زمین های کشاورزی و افزایش حاصلخیزی آن یکی از هزینه های
عمده جاری در فعالیت های کشاورزی می باشد. از آن جا که پساب حاصل از تصفیه فاضلاب های شهری حاوی ترکیبات آلی و مواد مغذی مورد نیاز گیاهان است، کاربرد پساب در کشاورزی استفاده از کودهای شیمیایی و حیوانی را به حداقل رسانیده و در نتیجه هزینه تولید محصولات کشاورزی را کاهش می دهد (ملی و همکاران، ۲۰۰۲ ). استفاده از پساب در کشاورزی اگر چه با مزایای بسیاری همراه است اما چنان چه مدیریت و نظارت مناسبی در مراحل تصفیه فاضلاب و کاربرد آن اعمال نگردد اثرات زیان باری را به دنبال خواهد داشت. وجود برخی از میکروارگانیسم های بیماری زا در پساب تصفیه خانه های فاضلاب می تواند منجر به آلودگی خاک و محصولات کشاورزی شده و سلامت عمومی را به مخاطره اندازد. هم چنین غلظت بالای فلزات سنگین و عناصر کمیاب، برخی از ترکیبات آلی و معدنی سمی و مواد دارویی علاوه بر آلوده کردن خاک و گیاه، کیفیت آب های زیرزمینی را تحت تاثیر قرار داده و سلامت مصرف کنندگان را با تهدید جدی مواجه می سازد. از طرفی کاربر پساب و زه آب در کشاورزی ممکن است توام با مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... باشد. به عنوان مثال بوی نامطلوب، رنگ نامناسب پساب و یا شوری بالای زه آب موجب عدم رغبت کشاورزان به استفاده از پساب می گردد (آسانو، ۲۰۰۷).