بررسی تاثیر دمای سطح آب خلیج فارس بر بارندگی های جنوب کشور

تغییرات دمای سطح آب یکی از جنبه های تغییرپذیری سازندهای آب و هوایی و به ویژه بارش در مناطق گرمسیری و جنب گرمسیری می باشد. در این تحقیق تاثیر نوسانات دمای سطح آب خلیج فارس واحی شمالی اقیانوس هند، بر تغییرات بارش ماهانه و فصلی ۳۷ ایستگاه سینوپتیک، اقلیم شناسی و باران سنجی واقع در نواحی جنوبی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی آزمون روند طی دوره مورد مطالعه نشان می دهد که دادههای دمای سطح آب خلیج فارس در تمامی ماه های سال به جز ماه مارس بدون روند و مستقل از زمان میباشند. در ۳۷ ایستگاه مورد بررسی تنها ۱۷ ایستگاه دارای روند کاهشی بارش و ۱۳ ایستگاه دارای روند افزایشی بارش می باشند. بیشترین روند افزایشی و کاهشی بارش به ترتیب مربوط به ماهای ژانویه و دسامبر می باشند. نتایج تجزیه و تحلیل در مقیاس ماهانه نشان می دهد که جابجایی فاز گرم و سرد SST تاثیر معنیداری در نوسانات بارش ماه ژانویه ندارد ولی جابجایی فاز سرد و گرم به دوره نرمال بارش را در بیشتر نواحی جنوبی تحت تاثیر قرار می دهد. در ماه فوریه تنها جابجایی فاز گرم به دوره نرمال تاثیر معنی داری بر نوسانات بارش می گذارد. در ماه مارس، همزمان با چیرگی فاز سرد، در بیشتر نواحی شرقی مقدار بارش نسبت به میانگین درازمدت آن کاهش و در مناطق غربی، به جز استان چهارمحال و بختیاری و برخی نواحی استان بوشهر، سبب افزایش بیش از دو برابری بارش می شود. چیرگی فاز گرم SST در ماه مارس، با کاهش معنی دار مقادیر بارش و رخداد دوره خشک در بیشتر نواحی جنوبی کشور و افزایش بیش از  ۵۰ % بارش در نواحی ساحلی دریای عمان و برخی سواحل خلیج فارس همراه است. در ماه نوامبر، جابجایی فاز گرم SST به دوره نرمال تاثرمعنیداری در نوسان بارش در بیشتر نواحی جنوبی کشور دارد. نوسانهای بارش ماه دسامبر همانند ماه ژانویه با جابجایی فازهای سرد و گرم به دوره نرمال ارتباط معنی داری دارد. نتایج تجزیه و تحلیلهای فصلی نیز نشان می دهد که نوسانهای بارش پاییزه (اکتبر-دسامبر) به طور معنی داری با جابجایی فازهای دمای سطح خلیج فارس ارتباط دارد ولی نوسا نات بارش زمسا نه ارتباط معنی داری با تغییرات دمای سطح آب خلیج فارس ندارد. نتایج همچنین نشان می دهد که جابجایی دوره سرد به گرم, دوره نرمال به سرد و دوره نرمال به گرم مقادیر انحراف از میانگین شدت بارش و ابرناکی (OLR منفی) را در نواحی جنوبی کشور افزایش می دهد. همچنین همزمان با جابجایی این دوره ها بادهای شرق وزان ۸۵۰ میلی بار توده های رطوبتی را به سمت نواحی جنوبی و جنوب غربی کشور منحرف نموده و در نواحی جنوبی و خلیج فارس حجم رطوبت را که عامل اصلی ایجاد بارش می باشد افزایش می دهد. 

Keywords:

خلیج فارس , دمای سطح آب , بارش , جنوب ایران