خلاصه گزارش بررسی و تحقیق در مورد اثرات اقتصادی و زیست محیطی برداشت شن و ماسه از رودخانه های قره سو تا زرینگل

فعالیت های عمرانی از جمله احداث راه ها، سدها، شهرسازی، بناها و تاسیسات و ... از ضروریات زندگی انسان بوده و تهیه و تامین سنگ و شن و ماسه جزء مصالح اولیه و اساسی اقدامات مذکور می باشد. مقدار شن و ماسه موردنیاز استان بر اساس کارکرد ۴۰ دستگاه سنگ شکن مجموعا تولید ۸۴۷۰ تن در روز و ۳۸۱۱۵۰۰ تن در سال (۳۰۰ روز کاری) برآورد گردیده است. (گزارش امور بهره برداری شرکت سهامی آب منطقه ای گلستان اسفند ۱۳۸۳). از سوی دیگر طبق اعلام دفتر فنی استانداری گلستان ۹۱ درصد مجوزهای رسمی برداشت سنگ و شن و ماسه از رودخانه ها و ۹ درصد از سایر منابع مثل اراضی معدنی و معادن کوهی صادرگردیده است. در سال ۱۳۸۴ مقدار ۶۶۹۷۰۸ مترمکعب شن و ماسه بطور مجاز و مقدار ۴۱۰۴۴ مترمکعب هم بطور غیرمجاز و در مجموع ۷۱۰۷۵۲ مترمکعب شن و ماسه از ۲۳ رودخانه استان استحصال شده است.آورده رودخانه ها در همان سال که خود ناشی از بی ثباتی و تخریب منابع بالادست می باشد مقدار ۱۲۴۲۲۱ مترمکعب بوده است.(گزارش معاونت حفاظت و بهره برداری شرکت سهامی آب منطقه ای گلستان مهر ۱۳۸۵). با توجه به تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات بالا به این نتیجه می رسیم که: ۱- استان به حجم قابل ملاحظه ای از مصالح سنگ و شن و ماسه نیاز داشته و تامین آنها از ضروریات و اجزاء لاینفک فعالیت های عمرانی می باشد. ۲- در حال حاضر قسمت اعظم برداشت اینگونه مصالح از رودخانه های استان صورت می گیرد. ۳- مقدار برداشت مصالح سنگ و شن و ماسه نزدیک به ۶ برابر آورده رودخانه ها بوده و دارای بیلان منفی ۵/۷۲- می باشد. از آنجائیکه رودخانه هاو بویژه آنهائیکه دائمی هستند جزءبوم سازگان های زنده و حیاتی کشور محسوب شده و در استان های شمالی کشور و از جمله گلستان از حساسیت بیشتری برخوردار بوده و برداشت غیرفنی و اصولی اینگونه مصالح از رودخانه ها عواقب ناگوار زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی همچون کاهش و نابودی زیستمندان گیاهی و جانوری (تولیدات اولیه و ثانویه)، تخریب بستر و حریم و تغییر مسیر رودخانه ها، تخریب جنگلها و مراتع و اراضی کشاورزی، تغییر کمیت و کیفیت منابع آبهای سطحی و زیرزمینی، تخریب جاده ها و شهرها و روستاها و سایر خسارتهای جبران ناپذیر را به دنبال خواهد داشت و تا کنون هیچگونه مطالعاتی در این خصوص صورت نگرفته است، موضوع از اهمیت زیادی برخوردار و پروژه مذکور تحت عنوان «بررسی و تحقیق در مورد اثرات اقتصادی و زیست محیطی برداشت شن و ماسه از رودخانه های قره سو تا زرین گل» ( نقشه شماره ۱ ) به فراخوان همکاری در طرحهای تحقیقاتی شرکت سهامی آب منطقه ای گلستان ارائه و مورد تصویب قرار گرفته است.