مکان یابی محل حفر چاه آب با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS

وجود بیش از ۶۰۰ هزار حلقه چاه آب در آبخوان های آبرفتی و سازندهای سخت در ایران حاکی از اهمیت منابع آب زیرزمینی در کشور ما برای مصارف مختلف (کشاورزی، شرب، بهداشت و صنعت) است. حجم قابل توجه برداشت از این منابع از طریق چاه ها، بیانگر نقش مهم و انکارناپذیر آب زیرزمینی در توسعه زیرساخت های کشور است. هر چند که بخشی از آبهای زیرزمینی به صورت طبیعی از طریق چشمه ها، زهکش ها و یا حفر قنوات در سطح زمین ظاهر می شود و مورد استفاده قرار میگیرد، اما در حال حاضر عمده آب زیرزمینی مصرفی در کشور از طریق حفر چاه های نیمه عمیق و عمیق تامین می شود. هدف از تحقیق حاضر با عنوان مکانیابی محل حفر چاه آب با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP)  در محیط GIS
و مطالعه موردی دشت سمنان، یافتن مناسبترین مکان جهت حفر چاه آب است. در ابتدا، عوامل موثر در مکانیابی چاه آب مشخص شدند. عوامل پمپاژ چاه، حریم اطراف چاه، زمین شناسی، هزینه، هیدروژئوشیمی، هیدروژئولوژی و هیدروکلیماتولوژی عوامل موثر در مکانیابی حفر چاه تعیین شدند. لایه های اطلاعاتی در محیط ArcGIS وارد شدند و سپس وزن دهی به معیارها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی صورت گرفت. با اضافه کردن وزنهای به دست آمده به لایه های اطلاعاتی در محیط GIS، تحلیل مکان یابی انجام پذیرفت. از تلفیق لایه های اطلاعاتی و وزن های به دست آمده، نقشه مکان یابی حاصل شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در روش تحلیل سلسله مراتبی، ۸ ناحیه و در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، ۱۲ ناحیه
جهت حفر چاه کاملا مناسب تشخیص داده شدند. مناطق معین شده در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی شامل مناطق معین شده در روش تحلیل سلسله مراتبی نیز بودند و این به دلیل نزدیک بودن وزن های حاصل شده از طریق محاسبات مربوط به هر دو روش بود. همچنین در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، مناطق وسیعتری مکان یابی شدند که دلیل این امر دامنه و انعطاف بیشتر این روش نسبت به روش تحلیل سلسله مراتبی است. مکان یابی نهایی با استفاده از عوامل محدود کننده صورت پذیرفت و مناسب ترین مکان ها انتخاب شدند. مناطق حاجی آباد، خوریان و درجزین به عنوان مناطق مورد نظر انتخاب شدند. 

Keywords:

مکان یابی , تحلیل سلسله مراتبی , تحلیل سلسله مراتبی فازی , دشت سمنان