مطالعه روابط اجزای عملکرد دانه در ژنوتیپ های مختلف جو (Hurdeum Volgare L.)

جو به عنوان یک غله مهم دارای سطح زیر کشت بالا در ایران بوده و انتخاب ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا همواره حائز اهمیت می باشد. عملکرد یک صفت کمی پیچیده است، انتخاب تنها بر اساس عملکرد مفید نبوده لذا برای پی بردن به ارتباط بین عملکرد دانه با اجزای آن، تجزیه همبستگی و آثار مستقیم و غیرمستقیم صفات مختلف موثر بر عملکرد دانه ضرورت پیدا میکند. آزمایشی بر روی ۱۸ لاین پیشرفته جو بدون پوشینه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران انجام شد.  نتایج تجزیه واریانس نشان داد که  تفاوت بین ژنوتیپ­های جو از نظر ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی دانه، وزن هکتولیتر، تعداد دانه هر سنبله، عملکرد دانه، قدرت رشد اولیه، طول سنبله و طول پدانکل در سطح احتمال ۱% معنی دار است. بررسی همبستگی ساده فنوتیپی نشان داد که تعداد روز تا رسیدن دانه بیشترین همبستگی مثبت معنی­دار (۹۴/۰) را با تاریخ ظهور سنبله داشت. همچنین تعداد روز تا رسیدن دانه و طول سنبل همبستگی مثبت معنی دار نشان دادند (۵۵/۰). نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که  تعداد روز تا رسیدگی دانه، امتیاز زراعی، قدرت رشد اولیه، تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل و تعداد روز تا ظهور سنبله بیشترین نقش را در توجیه تغییرات عملکرد ایفا می نمایند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، تعداد روز تا رسیدگی بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. اثر مستقیم تعداد روزها تا رسیدگی بر عملکرد تا حدودی به دلیل اثر غیر مستقیم طول پدانکل بر عملکرد دانه بود، لذا این صفات در بهبود عملکرد جو می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

Keywords:

Barley , Path analysis , Yield , Yield Components , عملکرد , اجزای عملکرد , تجزیه علیت , جو