بررسی غلظت آرسنیک، روی، کروم و منگنز در منابع آب زیر زمینی دشت رزن و تهیه نقشه پهنه بندی عناصر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

ایران در کمربند خشک و نیمه­خشک جهان قرار گرفته و ۹۰% آب­ شیرین مورد نیاز در کشور از منابع آب­ زیر­زمینی تامین می­شود. با توجه به افزایش روزافزون آلودگی و کاهش کیفیت منابع آب­ زیرزمینی در اثر فعالیت­های کشاورزی، صنعتی و توسعه­ی شهری، در این پژوهش نسبت به بررسی غلظت عناصر آرسنیک، روی، کروم و منگنز در منابع آب زیر­زمینی دشت رزن و تهیه نقشه پهنه­بندی در طی فصول بهار و تابستان ۱۳۹۱ اقدام شد. بدین منظور به طور تصادفی از ۲۰ حلقه چاه در سطح دشت، نمونه برداری و پارامترهای  pHو دما در محل اندازه­گیری شد. غلظت عناصر در نمونه­ها بعد از طی مراحل آماده سازی آزمایشگاهی توسط دستگاه نشر اتمی قرائت شد. میانگین غلظت عناصر آرسنیک، روی، کروم و منگنز نمونه­ها در فصل بهار به ترتیب برابر با ۶۹/۰±۸۶/۵، ۴۲/۳±۲۸/۳۰، ۰۰۵/۰±۰۴۴/۰ و ۴۰/۰±۶۹/۳؛ و در تابستان ۶۸/۰±۸۳/۶، ۱۱/۳±۵۰/۳۴، ۰۰۶/۰±۰۴۶/۰ و ۵۱/۰±۵۰/۴ قسمت در میلیارد بود. نتایج مقایسه میانگین غلظت عناصر مورد مطالعه با استاندارد WHO بیانگر آن است که میانگین غلظت عناصر کم تر از استاندارد می باشد. نتایج مقایسه تغییرات میانگین غلظت عناصر بین دو فصل، بیانگر فقدان اختلاف معنی دار است (۰۵/۰منابع آب زیرزمینی دشت رزن در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیست، اما استفاده بی­رویه و بلندمدت از نهاده­های کشاورزی و همچنین استقرار صنایع آلاینده می­تواند ضمن تهدید منابع آب­ زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد.

Keywords:

فلز سنگین , منابع آب زیرزمینی , نقشه پهنه بندی , دشت رزن