تاثیر سه باکتری Bacillus safensis، B. pumilus و Zhihengliuella halotolerans جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گندم رقم قدس تحت تنش شوری

سابقه و هدف: کاهش تولید گندم به دلیل تنش شوری، از مهمترین چالشهای امنیت غذایی در سراسر جهان است. باکتری های ریزوسفری با ساز و کارهایی از قبیل تعدیل هورمونهای گیاهی، قابل دسترس نمودن عناصر مغذی برای گیاه و مقابله با عوامل بیماریزا باعث کاهش تاثیر تنش شوری بر گیاهان از جمله گندم می شوند. این پژوهش با هدف افزایش مقاومت به شوری گندم با استفاده از باکتری های محرک رشد مقاوم به شوری جداسازی شده از ریزوسفر چند گیاه شورپسند خودروی استان یزد طراحی و اجرا گردید.مواد و روش ها: صفات محرک رشد و مقاومت به شوری باکتری های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان آتریپلکس، اشنان، گز و سنبله نمکی بررسی گردید. در ادامه، بذر گندم با باکتریهای برتر از لحاظ صفات محرک رشد و مقاوم به شوری شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans مایه زنی شده و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب با شوری های ۴، ۸ و ۱۶ دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. در طول دوره رشد، شاخص های فیزیولوژیکی از جمله میزان کلروفیلa، کلروفیلb و کلروفیل کل، پرولین، آنتی اکسیدانها، فنل و قندهای محلول کل در برگ اندازه گیری شدند. یافته ها: هر سه باکتری مورد بررسی قادر به تولید اکسین بودند. بیشترین مقدار تولید اکسین در باکتری B. safensis معادل ۷۲/۲۹ میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. هرسه باکتری قادر به تولید سیانید هیدروژن بودند و بیشترین مقدار تولید سیانید هیدروژن در باکتری Z. halotolerans با درجه ۵ (بسیار بالا) مشاهده شد. هر سه باکتری قادر به تولید سیدروفور بودند. تولید ACC دآمیناز در هر سه باکتری مشاهده شد و بیشترین مقدار آن در باکتری B. pumilus به مقدار ۸ میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. توانایی انحلال فسفات . halotolerans Z بیشتر از دو برابر باکتری B. safensis بود. نتیجه تجزیه برگ گندم نشان داد در تیمار بدون باکتری با افزایش شوری، محتوای کلروفیل نسبت به سطح شوری شاهد (۲/۰ دسی زیمنس بر متر) کاهش ولی در عوض مقدار پرولین، فعالیت آنتی اکسیدانی، مقدار فنل و مقدار قند های محلول افزایش یافت. استفاده از باکتری ها، باعث افزایش کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، فنل و قندهای محلول کل درگندم تحت شرایط شوری نسبت به تیمار بدون باکتری گردید.نتیجه گیری: باکتری های محرک رشد مورد بررسی با دارا بودن مجموعه ساز و کارهای محرک رشد باعث بهبود معنی دار مقاومت گندم به تنش شوری شد لذا برای کاهش اثرات شوری بر گندم در شرایط آبیاری با آب شور می توان از باکتری های مورد بررسی در این آزمایش استفاده کرد. B. safensis در شوری ۸ دسی زیمنس بر متر بیش از دو باکتری دیگر موجب ارتقاء شاخصهای فیزیولوژیک مقاومت به شوری گندم شد. از آنجا که این آزمایش در شرایط گلخانه انجام شد، پیشنهاد می شود برای تکمیل یافته ها این آزمایش در شرایط مزرعه هم انجام گیرد.

Keywords:

باکتری , شوری , ریزوسفر , گندم