نقش واچرخندها در رخداد بارش های سنگین دههی اخیر غرب ایران
Publish place: Physical Geography Research، Vol: 44، Issue: 2
Publish Year: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 184
This Paper With 17 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPHGR-44-2_006
تاریخ نمایه سازی: 5 آبان 1400
Abstract:
بیشتر مناطق ایران از بلای محیطی سیل آسیبپذیر هستند. از جمله عوامل مهم این آسیبپذیری، رخداد بارشهای سنگین و ناهمواریها است. با اینکه فراوانی منابع آب و خاک، غرب ایران را به دومین قطب کشاورزی ایران تبدیل کرده است؛ ولی کوهستانی بودن این سرزمین با بارشهای سنگین بر آسیب پذیری منابع طبیعی، بهویژه منابع خاک، افزوده است. در این پژوهش با تهیه و بررسی داده های بارش روزانه ۳۰ میلی متر و بیشتر، بهعنوان بارش های سنگین، طی سال های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۶ در ۹ ایستگاه داده سنجی جوی از غرب ایران، ۱۰ موج بارش استخراج شد. نتایج اولیه نشان داد، طی روزهای پربارش این ۱۰ موج، شهر ایلام دچار بیشترین روزهای بارش سنگین بوده؛ یعنی در همهی موجهای بارش سنگین شرکت داشته است و در این حال همدان دارای کمترین روزهای بارش سنگین بوده؛ یعنی تنها دو موج شرکت داشته ا ست. همچنین نتایج نشان داد، سال ۱۹۹۷، سالی با بیشترین فراوانی امواج بارش سنگین بوده است. از ۱۰ موج بارش سنگین مورد بررسی، حاکمیت واچرخند طی ۸ موج، روی محور زاگرس یا مناطق مرکزی و شرقیتر مشاهده شد. طی ۵ مورد از این ۸ مورد، سامانهی داخل ایران، در دو مورد در شرق ایران و در یک مورد روی نواحی شمالی زاگرس و کشور ترکیه مشاهده شد. بازیابی سامانه های فشار عامل در تراز دریای آزاد و موقعیت ناوه ها در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال، از حدود دو روز پیش از آغاز تا پایان دورهی بارش سنگین، نشان داد به تبع پیدایش واچرخند روی بامه ایران در موقعیت میان دو ناوه یکی در غرب و دیگری در شرق سامانه ی بارش زا، جابهجایی شتابان و شرق سوی سامانهی بارش زا کند می شود. الگوهای شار افقی نم ویژه در تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال نشان دادند که این کندی به پیدایش و تقویت هسته های تغذیهی نم مطلق روی شرق دریای مدیترانه، شمال و میانه دریای سرخ و خلیج فارس کمک کرده است.
Keywords:
Authors
غلامرضا براتی
استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی
جواد بداق جمالی
استادیار دانشگاه محیط زیست
ناصر ملکی
کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه رازی