بررسی پایداری اقتصادی و زیست محیطی معیشت عشایر استان فارس با استفاده از منطق فازی

در سال­های اخیر، معیشت عشایر با اختلال­های بیرونی مانند خشکسالی، تغییر اقلیم و تخریب مرتع­ها رو به رو شده است. از آنجاکه تغییرپذیری­های اقلیمی، خدمات بوم سامانه­ای را که عشایر به آن وابسته هستند تحت فشار قرار می­دهند، بنابراین برای کمک به عشایر برای حفظ معیشت خود به ابزارهای کارآمدی نیاز است. در این راستا، چارچوب معیشت پایدار می­تواند در بررسی زمینه، راهبردها و پیامدهای معیشتی، مساعدت کند. هدف این پژوهش بررسی پایداری اقتصادی و زیست­محیطی ناشی از اتخاذ راهبردهای معیشتی مختلف در جامعه­های عشایری استان فارس با استفاده از سامانه نتیجه­گیری فازی (FIS) است. بر مبنای نظرسنجی از ۳۹۳ خانوار عشایری قشقایی، که از طریق روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای گزینش شده­اند، دامداری سنتی به­عنوان الگوی معیشت پایه برای عشایر می­باشد و ارتباط اقتصادی و فرهنگی خود را با عشایر حفظ کرده است. یافته­های پژوهش نشان داد که شیوه­ی معیشت مبتنی بر دامداری سنتی منجر به وضعیت اقتصادی فقیر برای خانوارها و شرایط زیست­محیطی ناپایدار برای مرتع­های طبیعی می­شود. درحالی­که کاهش سهم درآمد دامداری و افزایش علوفه مصرفی سرانه، کاهش فقر و بهبود کیفیت مرتع­ها را به دست می­آورد. نتایج مدل فازی طراحی شده گویای این است که دستیابی به پایداری اقتصادی و زیست­محیطی مشروط به ترکیب درست و بهینه دارایی­های معیشتی است.

Keywords:

تخریب مراتع , پایداری اقتصادی , زیست محیطی , استراتژی معیشت , عشایر قشقایی