تحلیل تغییرات ساختاری سیمای سرزمین و الگوهای توسعه شهری با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه - مورد مطالعه: کلان شهر مشهد

تحقیق حاضر با هدف تحلیل تغییرات ساختاری سیمای سرزمین و الگوهای توسعه شهری شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهواره ای چندزمانه طی سال های ۱۳۷۹، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۸ انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد. اطلاعات از طریق تصاویر ماهواره لندست سنجنده TM سال های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۹، سنجنده  OLI برای سال ۱۳۹۸ تهیه و تنظیم شد. قبل از انجام عملیات مربوط به پردازش تصاویر تصحیحات رادیومتریک و اتمسفری با استفاده از نرم افزار ENVI۵.۳ و از روش FLAASH برای تصحیح اتمسفری استفاده شده است. در ادامه تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال طبقه بندی شدند. در این روش به منظور طبقه بندی پیکسل ها از نمونه های آموزشی استفاده شد. برای پیش بینی در افق ۱۴۱۰ و ۱۴۲۰ از مدل زنجیره مارکوف در نرم افزار TERSET استفاده شد. سپس نقشه های تولیدشده، برای اندازه گیری های متریک سیمای سرزمین وارد نرم افزار FRAHSTATS۴.۲ گردیدند. شاخص توسعه چشم انداز نوع رشد شهری(LEI) نیز با استفاده از نرم افزار GIS مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که اراضی ساخته شده در بازه زمانی ۲۰ ساله برای شهر مشهد بیشترین تغییرات مساحت را داشته است و این کاربری با افزایش مساحت روبه رو بوده و از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۳۹۸ مساحت کاربری کشاورزی و باغات به شدت با کاهش مساحت روبه رو بوده است. اراضی مربوط به کاربری بایر در این بازه زمانی دارای روند کاهشی بوده و کاربری مراتع در این بازه زمانی تغییر چندانی نداشته است. نتایج حاصل از شاخص LEI نشان داد برای افق ۱۴۱۰ رشد شهر حدود ۹۲/۶۰ درصد از نوع توسعه از لبه و حدود ۱/۲۸ درصد توسعه بیرونی (Outlaying) خواهد داشت. توسعه شهر مشهد در افق  ۱۴۲۰ حدود ۱۷/۹۸ درصد از نوع رشد لبه ای بود که نشان از توسعه لبه ای دارد.

Keywords:

متریک های سیمای سرزمین , تغییرات کاربری , مارکوف , LEI , مشهد