پژوهش و بررسی قلاع اسماعیلی شهرستان طبس(مطالعه موردی: قلعه غلات خرو و قلعه کوه خراوان)

قهستان، دومین مرکز اسماعیلیان نزاری ایران در نیمه دوم قرن پنجم تا نیمه اول قرن هفتم قمری به حساب می آمده است. ولی تنها منطقه ای بوده که از لحاظ استقلال سیاسی و وضعیت اجتماعی کاملا مستقل از الموت عمل کرده و شهرها و روستاهای این منطقه به طور کامل در تسخیر آنان بوده است. اسماعیلیان در قهستان، قلعه دره)درح( در مرز فعلی ایران و افغانستان را به عنوان نقطه شروع قیام خود انتخاب کرده و از این منطقه توانستد دژهای متعددی را در سراسر قهستان به تصرف خویش درآورند. شهرستان طبس با توجه به اهمیتی که در قرون میانی اسلامی در حاشیه کویر مرکزی داشت یکی از کانونهای قدرت اسماعیلیان به حساب می آمد. مهمترین دژها ی این ناحیه که به عنوان محل سکونت برخی از رئیسان و محتشمان قهستان نیز بود، قلعه خراوان)خروو( و بنا به قول ساکنین محل از آن با نام «حسن صباح» یاد میشود. دیگرقلعه، قلعه غلات است که به شدت تخریب شده و در کتاب خداوند الموت از آن یاد شده است. این نوشتار به دو روش میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. در این مقاله ضمن پرداختن به ویژگیهای تاریخی و معماری این قلاع اسماعیلی در شهرستان طبس بر اساس نوشته های مورخین و مطالعات باستان شناسی، بیان کننده این مساله خواهد بود که منطقه طبس به عنوان یکی از پایگاه های اسماعیلیه بوده و بر این اساس با ایجاد قلاع متعدد، نقش محوری در اداره جنوب خراسان را در مقابل حکومت مرکزی در قرون پنجم و ششم هجری ایفا نموده اند

Keywords:

اسماعیلیه , دژهای اسماعیلی , قهستان , قلعه حسن صباح , قلعه غلات