نشانگرهای زیستی آلودگی و نقش آنها در جانوران

در سال­های اخیر پایش اکوسیستم­های آبی از سنجش کمی مقدار آلاینده در آب، رسوب و بافت ماهی به سنجش­های کیفی اثرات آلاینده­ها بر آبزیان و بررسی وضعیت سلامت آبزیان و نهایتا اکوسیستم سوق پیدا نموده است. بیومارکرها یا علائم زیستی شاخص های ژنی، بیوشیمیایی، سلولی، بافتی، خون شناسی، آنزیمی و جمعیتی هستند که به ردیابی اثرات ثانویه آلاینده­ها بر آبزیان می­پردازند و وضعیت فیزیولوژیک آبزی را جهت ارزیابی سلامت آبزیان و نهایتا اکوسیستم آبی مورد بررسی قرار می­دهند. از مزایای علائم زیستی می­توان به تشخیص به موقع اثرات آلاینده­ها پیش از بروز آسیب­های اکولوژیک، سهولت در اجرا، عدم پیچیدگی روش­ها، نیاز به صرف هزینه کم و اجرا در شرایط مختلف آزمایشگاهی و محیطی نام برد. پروتئین­های ویژه­ای که به عنوان نشانه بکار رفته اند دربردارنده آنزیم­های درگیر در سم­زدایی و آنزیم­های کنترل کننده متابولیسم و دفع موادشیمیایی خارجی می­باشند. این پروتئین­ها شامل متالوتیونین­ها و آنزیم­های سیتوکروم p۴۵۰، پروتئین­های استرس است. دسته دیگری از پروتئین­ها که به عنوان علائم زیستی بکار رفته­اند پروتئین­های درگیر در زادآوری ماهی یا نمو اولیه جنینی می­باشند. این دسته در بردارنده ویتلوجنین, پروتئین­های تخم و گیرنده­های مختلف سلولی مانند گیرنده­های استروژن هستند. علائم زیستی آلودگی در آبزیان بسته به نوع آلاینده شامل القاء پروتئین، تغییرات تیتر هورمونی، تغییرات جنسی و غیره می­باشند که در ادامه به طور مفصل به تفکیک نوع آلاینده و موجود آبزی آمده است.

نشانگرهای زیستی آلودگی و نقش آنها در جانوران Keywords:

علائم زیستی , آلاینده ها , آبزیان