اثربخشی آموزش بر اساس «الگوی اعتقاد بهداشتی» بر ادراک بیماری و کیفیت تنفسی بیماران در بیماران مبتلا به آسم

مقدمه: بیماران مبتلا به آسم ادراک ضعیفی از بیماری خود دارند که به نظر می رسد کیفیت تنفسی آن ها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش بر اساس "الگوی اعتقاد بهداشتی" بر ادراک بیماری و کیفیت تنفسی بیماران مبتلا به آسم بود. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل بیماران مبتلا به آسم مراجعه کننده به بیمارستان شهید فیاض بخش تهران در سال ۱۳۹۹ بودند. از میان آن ها ۳۰ تن به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در ۲ گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، "پرسشنامه ادراک بیماری" (Illness Perception Questionnaire) و "پرسشنامه تنفسی سنت جورج" (St. George Respiratory Questionnaire) بود. روایی محتوای ابزارها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. پس از اجرای ۶ جلسه آموزش برای گروه مداخله، داده ها در  نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۴ تحلیل شد.  یافته ها: اثر گروه (۶۹/۱۶=F)، زمان (۹۷/۱۷۶=F) و اثر تعاملی زمان*گروه ها (۴۳/۱۲۹=F) برای متغیر ادراک بیماری در سطح ۰۱/۰ معنادار بود (۰۰۱/۰=P). اثر گروه (۱۹/۲۰=F) در سطح ۰۵/۰ (۰۱۳/۰=P) و زمان (۱۴/۱۶۳=F) و اثر تعاملی زمان*گروه ها (۶۵/۱۰۴=F) برای متغیر کیفیت تنفسی بیماران در سطح ۰۱/۰ معنادار بود (۰۰۱/۰=P). نتیجه گیری: آموزش بر اساس"الگوی اعتقاد بهداشتی" بر بهبود ادراک بیماری و کیفیت تنفسی بیماران در بیماران مبتلا به آسم موثر بود. لذا به مسئولین و متخصصان سلامت پیشنهاد می شود که در کنار درمان های پزشکی، زمینه آموزش مداخلات رفتاری نظیر  استفاده از "الگوی اعتقاد بهداشتی" را برای بیماران مبتلا به آسم فراهم سازند.   

Keywords:

Asthma , Health Belief , Illness Perception , Respiratory Quality in Patients. , ادراک بیماری , اعتقاد بهداشتی , آسم , کیفیت تنفسی بیماران.