مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر «درمان پذیرش و تعهد» و «درمان متمرکز بر شفقت» بر خودکارآمدی، کیفیت روابط و معنای زندگی در زنان نابارور

مقدمه: ناباروری و سیر درمان طبی آن تاثیرات مخربی بر سلامت روانی و جسمانی برخی از افراد نابارور، به ویژه زنان بر جای می گذارد. مداخلات حمایتی - روانشناختی منجر به ارتقای سلامت زنان نابارور می گردد. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش درمان پذیرش و تعهد (ACT: Acceptance and Commitment Therapy) و درمان متمرکز بر شفقت (CFT: Compassion-Focused Therapy) بر خودکارآمدی، کیفیت روابط و معنای زندگی در زنان نابارور بود. روش کار: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل زنان نابارور مراجعه کننده به مرکز خصوصی درمان ناباروری مهر شهر رشت در تابستان سال ۱۳۹۶ بود. تعداد ۴۵ نفر از آنان با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و سپس با جایگزینی تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. جهت گردآوری داده ها از "مقیاس خودکارآمدی ناباروری" (Infertility Self- Efficacy Scale)، "سیاهه کیفیت روابط"(Quality of Relationship Inventory) و "پرسشنامه معنای زندگی" (Meaning in Life Questionnaire) استفاده شد. روایی ابزارها در مطالعات قبلی بررسی و تایید قرار گرفت. در پژوهش حاضر نیز پایایی ابزارها به روش آلفای کرونباخ تایید شد. یکی از گروه های آزمایشی طی هشت جلسه، تحت آموزش بر اساس درمان پذیرش و تعهد و گروه دیگر به مدت هشت جلسه تحت آموزش بر اساس درمان متمرکز بر شفقت قرار گرفتند. گروه کنترل هیچگونه آموزشی دریافت نکرد. تحلیل داده ها با استفاده از اس پی اس اس نسخه ۲۱ انجام شد. یافته ها: بین میانگین های خودکارآمدی، کیفیت روابط و زیر مقیاس های آن و معنای زندگی و ابعاد آن در گروه های آزمایشی و گروه کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری (۰۱/۰P≤) وجود داشت. اما بین دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: دو روش درمانی موثر در ارتقای خودکارآمدی، بهبود کیفیت روابط و ارتقای معنای زندگی در زنان نابارور محسوب می شوند. لذا آموزش بر اساس هر دو روش درمانی به عنوان روش مداخله ای موثر جهت توانمندسازی و ارتقای سلامت زنان نابارور پیشنهاد می شود.  

Keywords:

Acceptance and Commitment Therapy , Compassion-Focused Therapy , Self-Efficacy , Quality of Relations , Meaning in Life , درمان پذیرش و تعهد , درمان متمرکز بر شفقت , خودکارآمدی , کیفیت روابط , معنای زندگی