مقایسه میزان تلفات خاک تحت مدیریت چرای شدید و کشت دیم در حوزه آبخیز گرگک، کارون شمالی

یکی از عوامل اصلی تشدید کننده فرسایش خاک در حوزه­ های آبخیز، عدم مدیریت اراضی از جمله چرای شدید و تبدیل اراضی مرتعی به زراعی دیم است که متاسفانه این موضوع در مورد حوزه کارون نیز صدق می­کند. لذا به منظور بررسی تاثیر نوع کاربری اراضی بر هدررفت خاک، اقدام به بررسی و تعیین میزان تلفات خاک تحت دو نوع مدیریت چرای شدید و زراعت دیم، در حوزه آبخیز رودخانه گرگک واقع در حوزه آبخیز شمالی رودخانه کارون (در محدوده استان چهارمحال و بختیاری) گردید. در این تحقیق با بهره­ گیری از یک دستگاه باران ساز، در پنج نقطه از حوزه آبخیز مزبور، تعداد ۱۸۰ واقعه باران مصنوعی با شدت ۴۰ میلی متر در ساعت و تداوم ۳۰ دقیقه ایجاد و میزان تلفات خاک ناشی از هر بارش در دو نوع مدیریت کشت دیم و چرای شدید در شرایط رطوبتی هوای خشک و مرطوب (ظرفیت زراعی) و در سه طبقه شیب (۱۰ تا۲۰، ۲۰ تا۳۰ و ۳۰ تا۴۰ درصد) اندازه­گیری شد. نتایج حاکی از آن  است که نسبت  میزان تلفات خاک در اراضی تحت چرای شدید به اراضی تحت کشت دیم در شرایط رطوبتی هوای خشک، ۴۵.۶ و در حالت مرطوب برابر با ۲.۳۳ بوده است. در شیب­ های مختلف نیز مقدار تلفات خاک در مدیریت چرای شدید بیش از اراضی تحت زراعت دیم مشاهده گردید به نحوی که این نسبت در طبقه­های شیب ۱۰ تا۲۰، ۲۰ تا ۳۰ و ۳۰ تا ۴۰ درصد به ترتیب ۴.۷۷، ۵.۱۹ و ۲.۳۴ بوده است. در مجموع مقدار  تلفات خاک در اراضی تحت مدیریت چرای شدید ۳.۳۸ برابر تلفات خاک در مدیریت کشت دیم بوده است.

مقایسه میزان تلفات خاک تحت مدیریت چرای شدید و کشت دیم در حوزه آبخیز گرگک، کارون شمالی Keywords:

باران ساز , تبدیل اراضی , فرسایش خاک , کاربری اراضی , مدیریت اراضی