پاسخ های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو رقم لوبیا به تنش خشکی

تنش خشکی مهمترین معضل نواحی خشک و نیمه خشک جهان است. بررسی پاسخ ارقام مختلف گیاهان زراعی به تنش خشکی می­تواند به انتخاب ارقام مقاوم برای کشاورزی در زمین­های خشک کمک کند. در این پژوهش آزمایشی گلخانه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو رقم لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)  شامل رقم درخشان و رقم گلی در چهار سطح تنش خشکی شامل ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی انجام شد. پس از پیدایش برگ­های حقیقی (۱۰ روز پس از کشت)، دانه­رست­ها تا انتهای مرحله گل­دهی در معرض سطوح مختلف تنش خشکی قرار گرفتند. مطابق نتایج مورد بررسی شامل صفات ریخت­شناسی (طول ساقه، سطح برگ و ریشه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی و نسبت ریشه / اندام هوایی) شاخصه­های فیزیولوژیکی (محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، مقاومت روزنه­ای، شاخص کلروفیل، کارایی مصرف آب) و شاخصه­های بیوشیمیایی (محتوای پرولین، محتوای پروتئین محلول و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان شامل سوپراکسید دسموتاز، پلی­فنا اکسیداز و پراکسیداز) هر دو رقم تحمل نسبی خوبی به تنش اندک و ملایم خشکی داشتند. با این وجود هر دو به شدیدترین سطح تنش خشکی (۲۵ درصد ظرفیت زراعی) حساس بودند. مهمترین شاخصه­های تحمل تنش خشکی توسط رقم­های لوبیا شامل افزایش نسبت ریشه به اندام­هوایی، مقاومت روزنه­ای، کارایی مصرف آب، محتوای پرولین و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان بودند. با درنظرگیری این شاخصه­ها، پاسخ­های رقم درخشان نسبت به رقم گلی مطابقت بیشتری با تحمل خشکی داشت. 

Keywords:

Antioxidant enzymes , Drought stress , Stress physiology , Water deficit , Water use efficiency , آنزیم های آنتی اکسیدان , فیزیولوژی تنش , کمبود آب , کارایی مصرف آب