بررسی مقایسه ای تولید تروپان آلکالوئیدها در ریشه های مویین تراریخت و گیاهچه های شابیزک (Atropa belladonna L.) تحت تاثیر تیمار سالیسیلیک اسید

اغلب گیاهان خانواده سیب زمینی دارای آلکالوئیدهای مهم زیستی، از جمله نیکوتین و تروپان آلکالوئیدهایی، مانند هیوسیامین (آتروپین) و اسکوپولامین هستند. این آلکالوئیدها کاربردهای وسیعی در تهیه داروهای مهم و مصرف جهانی گسترده ای دارند. شابیزک (Atropa belladonna) گیاهی دارویی، علفی از این خانواده است که مقدار زیادی از تروپان آلکالوئیدها را در ریشه خود تولید می کند. در این پژوهش، با استفاده از قطعات جداکشت حاصل از دانه رست های شابیزک مربوط به دو جمعیت واز و گرمستان استان مازندران، در محیط کشت MS تغییریافته، تعداد زیادی گیاهچه نوپدید یکسان تکثیر شدند. این گیاهچه ها در محیط MS جامد تحت تاثیر غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید شامل۰، ۰۱/۰، ۱/۰ و۱ میلی مولار، به مدت چهار هفته، کشت داده شدند. از طرفی دیگر نیز ریشه های مویین تراریخت تولید شده توسط آگروباکتریوم ریزوژنز (Agrobacterium rhizogenes) | نیز تکثیر و تحت تاثیر غلظت های ذکر شده از سالیسیلیک اسید قرار داده شدند. سپس آتروپین و اسکوپولامین تولید شده در ریشه و اندام هوایی گیاهان نوپدید و ریشه های مویین تراریخت، به وسیله HPLC سنجش و مقایسه شد. به طور کلی، مقدار آلکالوئیدهای حاصل از ریشه های مویین بیشتر از اندام های گیاهچه های مورد مطالعه بود. از طرفی، مقدار آلکالوئیدها در ریشه گیاهچه ها از بخش هوایی بالاتر بود. همچنین، در ریشه های مویینه نسبت آتروپین به اسکوپولامین بیشتر بود، در حالی که در گیاهچه ها نسبت اسکوپولامین به آتروپین بیشتر بود. در مجموع؛ استفاده از ریشه های مویین و کشت آنها به جای گیاهان، به منظور مطالعات بیشتر و تولید این ترکیبات مهم در مقیاس وسیع قابل توجه است.

Keywords:

تروپان آلکالوئید , ریشه مویین , سالیسیلیک اسید , شابیزک (Atropa belladonna)