ارزیابی ژئوشیمیایی عناصر کمیاب شیل های نفتی قالی‎کوه (جنوب باختر الیگودرز) با استفاده از روش های تجزیه عنصری و پیرو لیز راک‎اول

منطقه قالی کوه در ۳۵ کیلومتری شهرستان الیگودرز، دارای بخش عظیمی از رسوبات شیل نفتی در دو سازند سرگلو و گرو (سن ژوراسیک و کرتاسه) است. به منظور مطالعه متغیرهای آلی و معدنی شیل های نفتی قالی کوه (تعیین نوع ماده آلی و کروژن های موجود، کل کربن آلی (TOC)، بلوغ گرمایی، غلظت و رده بندی عناصر و کانی های موجود در نمونه ها) و ارائه الگو و چگونگی ارتباط میان این متغیرها، ۲۰ نمونه شیل نفتی از دو برش مجزا (ده یه قالی۳ و چرون۳) انتخاب شد و مورد تجزیه های ژئوشیمیایی همچون پیرولیز راک‎اول، ICP OES، XRF و XRD قرار گرفت. بر پایه نتایج به دست آمده از نمونه های تجزیه ای، شیل های نفتی قالی کوه دارای پتانسیل خوب تا عالی برای تولید نفت با میزان بالایی از TOC (۵/۱۳ میانگین درصد وزنی)، کروژن نوع II (دریایی و نفت‎زا) و عدم بلوغ کافی (ابتدای پنجره نفتی) هستند. از سوی دیگر، این شیل ها بی هنجاری های مختلفی از عناصر فلزی و غیرفلزی و غلظت بالایی از عناصر استراتژیک نسبت به میزان کلارک پوسته ای از خود نشان می دهند. نمودارهای دندریتی رسم شده برای عناصر موجود در نمونه ها (نتایج به دست از SPSS)، منشاهای متفاوتی را برای هر گروه نشان می دهد. برخی در ارتباط و همبستگی مثبت بالا با شکل گیری مواد آلی، متغیر TOC، رزین و آسفالتن نمونه ها و برخی در رابطه با مواد آواری، آلومینوسیلیکاتی و همچنین هوازدگی سنگ منشا هستند.

Keywords:

شیل نفتی , کل کربن آلی , پیرولیز راک‎اول , کروژن , بی هنجاری , عناصر استراتژیک