سنجش قرائت و معیارهای اختیار آن از نگاه ابن شنبوذ

ابن­شنبوذ از اندیشمندان حوزه قرائت قرآن در قرن چهارم است که معتقد بود هر قرائتی دارای سند و یا موافق مصحف ابی بن کعب و ابن ­مسعود باشد، در نماز و غیر آن جایز است. ابن مجاهد هماهنگی قرائت با رسم مصحف را از شروط قرائت صحیح می­داند و معتقد است قرائت ابن شنبوذ فاقد این شرط است؛ بنابراین قرائت ابن شنبوذ از قرائات  شاذ است که جایز نیست قرآن را با آن قرائت خواند. تاریخ قرائات  نشان می­دهد پس از توحید مصاحف زمان عثمان دو جریان قرائی در جامعه اسلامی شکل گرفت. عده­ای معتقد بودند قرائت صحیح باید با رسم مصحف سازگاری داشته باشد و عده­ای این شرط را لازم نمی­دانستند. ابن شنبوذ و ابن مجاهد از بزرگان این دو طیف قرائی در قرن چهارم هستند که با توجه به نفوذ ابن مجاهد، جریان قرائی ابن­شنبوذ به حاشیه می­رود. پژوهش حاضر با تکیه بر این پرسش که معیارهای ابن شنبوذ چه بود و در سنجش قرائت، خوانش وی چه میزان هماهنگی با قراء سبعه دارد؟ با روش توصیفی تحلیلی و گاه مقایسه ای به موضوع پرداخته است. بررسی قرائت ابن شنبوذ و معیارهای وی در اختیار قرائت نشان می­دهد اولا مراد ابن مجاهد از عدم هماهنگی قرائت ابن­شنبوذ با رسم مصحف، پایبندی وی به نقل قرائت ابن­مسعود و ابی بن کعب و سایر صحابه بوده است و از سویی ابن­شنبوذ تنها در مواردی انگشت شمار قرائتش در اصول و فروع قرائی با قرائت سبعه هماهنگ نیست.

Keywords:

قرآن , قرائت , ابن شنبوذ , ابن مجاهد , معیار , اختیار