آزادشدن عناصر بالقوه سمناک در طول هوازدگی از شیل های سیاه محدوده معدن متروکه آنتیموان آغ دره بالا، تکاب، شمال باختر ایران

شیل­های سیاه محدوده معدن متروکه آنتیموان آغ­دره بالا واقع در شمال باختر تکاب، دارای غلظت­های بالایی از عناصر بالقوه سمناک به ویژه آرسنیک ( ppm۱۱۸۸۳- ۴۴۰۳)، آنتیموان (ppm۱۰۲۲- ۴۰۵) و جیوه ( ppm۵۸ - ۳۰) هستند. محاسبه ضریب غنی­شدگی عناصر نشان داده است که در طول هوازدگی بعضی عناصر مانند As،Sb ، Hg،Zn ،U ،Sr، Ni،V ، Co، Cu ، Mo، Ni و Zr دچار تهی شدگی و عناصری همچون Pb ،Th ،Ga ،Rb و Ta دچار غنی شدگی شده­اند. نتایج محاسبات موازنه جرم نیز نشان داده است که بالاترین میزان آزاد شدن عناصر به ترتیب به Cd ،Zn ،U ،Sr ،Ni ،V ،Cu ،As ،Mo ،Tl ،Zr ،Hg و Sb تعلق دارد. با توجه به میانگین غلظت عناصر بالقوه سمناک در سنگ­های غیرهوازده (سالم) و تناژ محاسبه شده رخنمون­های­ شیل­ سیاه، بیشترین مقدار وزنی آزاد شده عناصر به ترتیب به As ،Sb ،Sr ،Zn ،Ni ،V ،Zr ،Cu ،U و Hg تعلق دارد. با توجه به بررسی­های انجام شده، می­توان نتیجه گرفت که شیل­های­ سیاه هوازده در محدوده معدن متروکه آنتیموان آغ­دره بالا، نقش اساسی در ایجاد آلودگی زمین­زاد در محیط­های پایین­دست داشته­اند.     

Keywords:

عناصر بالقوه سمناک , هوازدگی , شیل های سیاه , معدن متروکه آنتیموان , تکاب , شمال باختر ایران