استفاده از روش فرکتالی عیار- حجم در جدایش زون ها در کانسارهای پورفیری

شناسایی زون های گوناگون در کانسارهای پورفیری، یکی از مهم ترین اهداف اکتشاف این کانسارها است زیرا این امر، بویژه شناسایی درست زون برون زاد، نقشی بسزا در تعیین پتانسیل اقتصادی بودن کانسار ایفا می‎کند. روش های سنتی مبتنی بر مطالعه دگرسانی ها و کانی های موجود در این زون ها در بسیاری موارد جوابگوی نیازهای این کار نیستند، چون تنها بر پایه مطالعات سنگ شناسی و کانه نگاری هستند. روش های جدیدتری نیز که بر اساس مطالعه میانبارهای سیال و ایزوتوپ ها ارائه شدند، شواهدی غیرمستقیم هستند و بیشتر برای تفکیک دگرسانی ها به کار می روند. روش های فرکتالی به دلایلی چون استفاده از تمام داده ها، درنظر گرفتن پراکندگی فضایی آنها و نیز شکل هندسی بی هنجاری ها، با وجود عمر کوتاهشان کاربرد موثری در بررسی های سطحی زمین شناسی و ژئوشیمیایی دارند. در این پژوهش، برای نخستین بار روش فرکتالی عیار- حجم ارائه شده که براساس آن زون های برون زاد، درون زاد و اکسیدان و نیز سنگ دیواره، با تکیه بر عیار عنصر اصلی در کانسارهای پورفیری، از یکدیگر جدا می شوند. پس از بررسی اساس ریاضی این روش، به کمک تابع توانی شاخص و تابع تقسیم برای مدل سازی های فرکتالی و مولتی فرکتالی، روش عیار- حجم در کانسار مس پورفیری چاه فیروزه در شهربابک استان کرمان مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه، نخست پراکندگی عنصر مس در چاه فیروزه با استفاده از روش های زمین آماری برآورد و نمودار لگاریتمی عیار- حجم برای این کانسار رسم شد و نقاط شکست نمایانگر مرزهای عیاری زون ها و مرز کانی سازی با سنگ دیواره مشخص شدند. همزمان مدل های توزیع دگرسانی، کانی شناسی و زون بندی بر اساس مشاهدات زمین شناسی نیز در چاه فیروزه ساخته شدند و با نتایج حاصل از این روش مورد مقایسه قرارگرفتند. نتایج نشانگر این است که زون های جداشده با کمک روش فرکتالی عیار- حجم افزون بر همپوشانی با مدل های زمین شناسی به علت استفاده از عامل عیار که مهم ترین متغیر مستقیم و کمی است، کارآمدتر از دیگر روش های جداسازی در شناخت این گونه کانسارها است.

Keywords:

روش فرکتالی عیار- حجم , کانسارهای پورفیری , زون برون زاد , چاه فیروزه , کرمان