ویژگی های سنگ های آتشفشانی جوان در جنوب خاوری بیجار

در شمال خاوری سنندج (جنوب بیجار) واقع در استان کردستان، و در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان سنگ های آتشفشانی جوان رخنمون دارند. در این منطقه سنگ های وابسته به کرتاسه، الیگوسن، میوسن و پلیوسن نیز دیده می­شوند. بررسی های صحرایی نشان می دهد که در این منطقه، فعالیت آتشفشانی در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست پرتاب مواد آذرآواری، سبب ایجاد مخروط آتشفشان و تشکیل دهانه شده و در مرحله بعد گدازه بیرون ریخته است. سنگ های آتشفشانی ترکیبی، در محدوده تراکی­آندزیت، آندزیت، آندزیت- بازالت و بازالت دارند. فقیر بودن ماگما از سیلیس، وجودآنالسیم و اولیوین، و نبود ارتوپیروکسن و پیژونیت از ویژگی های سنگ های منطقه است، که گواه بر وابسته بودن  این ماگما به سری قلیایی است. شواهد سنگ نگاری مانند وجود بیگانه سنگ (زینولیت) گنیسی و وجود بیگانه بلور کوارتز با حاشیه واکنشی در سنگ های منطقه دلیل بر آلایش ماگما با پوسته است. از نظر ژئوشیمیایی، تغییرات Rb، Sr، Pb و  Hfنیز این پدیده را تایید می کند. با توجه به وجود توپوگرافی پست سنگ های آتشفشانی، شکستگی ها و گسل های امتداد لغز و شواهد سنگ شناسی، درجه کم ذوب بخشی و آلایش پوسته­ای می­توان محیط زمین ساختی- ماگمایی کششی را برای منطقه در نظر گرفت. کشش محلی و باز شدگی در امتداد پهنه گسل های امتدادلغز راهی برای صعود ماگما به سطح زمین فراهم کرده است.

Keywords:

بیجار , سری قلیایی , سنندج- سیرجان , آلایش ماگما