تأثیرکشت شنی خیار بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک های مناطق جنوبی استان لرستان

کشت شنی خیار با استفاده ا ز رسوبات رودخان ه ای (شن و ماسه و قلوه سنگ)، مهمترین شیوه بهره برداری از اراضی در مناطق گرم جنوبی استان لرستان اس ت. سالانه 5 تا 7 هزار هکتار از اراضی مناطق مذکور به ویژه در حاشیه رودخانه ها، به این نوع کشت اختصاص می یابد. در استان های اصفهان، همدان، ایلام و خوزستان نیز کشت شنی در مورد محصولاتی مانند خیار و پیاز انجام میگیرد. در این روش بهره برداری، سالانه دهها تن رسوبات رودخانه ای ( شن و ماسه و سنگریزه و قلوه سنگ ) در هکتار برای پوشاندن بذر خیار بهاره در کرت ها، مصرف میشو د. سابقه کشت شنی خیار در استان لرستان به حدود 50 سال می رسد. در تحقیقی که طی سالهای 1380 و 1381 در مناطق جنوبی استان لرستان انجام شد، اثرات بلندمدت کشت شنی خیار بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکها مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. به این منظور دو قطعه زمین از اراضی شهرستان پلدختر در حاشیه رودخانه کشکان، انتخاب گردید. در یک قطعه زمین تاکنون کشت شنی خیار انجام نشده بود ( شاهد) و قطعه دیگر سابقه بیش از 30 سال کشت شنی خیار داشت. دو قطعه زمین به عنوان دو جامعه آماری در نظر گرفته شدند و برای اندا زه گیری و مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک آن ها، نمونه های 5 تایی (5=N) از عمق 0 تا 30 سانتی متری خاک تهیه شد و خصوصیات مورد نظر در آزمایشگاه اندازه گیری گردیدند. میانگین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دو قطعه زمین با استفاده از آزمون t، مورد مقایسه آماری قرار گرف ت. بررسی آماری نتایج تحقیق نشان داد که اثر کشت شنی خیار بر درصد ذرات رس و لای و شن، درصد رطوبت اشباع، درصد رطوبت ظرفیت زراعی، درصد رطوبت نقطه پژمردگی، درصد کربن آلی، فسفر، آهن و بور قابل استفاده خاک در سطح 1 درصد و بر درصد سنگریزه، ساختمان خا ک ( شاخص میانگین وزنی قطر خاکدانه ها) و شوری خاک در سطح 5 درصد معنی دار می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده بلند مدت از رسوبات رودخانه ای در کشت شنی خیار، باعث تنزل و افت کیفیت خاک به ویژه از نظر خصوصیات فیزیکی می گردد و بایستی برای توقف این روند، چاره ای اندیشیده شود.

Keywords:

کشت شنی خیار , خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک , لرستان