ارزیابی تنوع و کاربرد صفات زراعی، مورفولوژیک و فیزیولوژیک جهت بهبود عملکرد دانه کینوا

هدف این پژوهش ارزیابی میزان تنوع و پیش بینی پاسخ به انتخاب در ژنوتیپ های کینوا برای ۱۵ صفت مختلف بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کرج و کرمانشاه انجام شد. ژنوتیپ ها برای بیش تر صفات دارای تفاوت معنی دار آماری (p<۰.۰۱) بودند و در هر چهار ناحیه بای پلات پراکنده شدند. ژنوتیپ های شماره ۱۴، ۱۵ و ۱۶ دارای بیشترین و ژنوتیپ های ۵، ۶، ۱۱ و ۴ دارای کمترین عملکرد دانه و شاخص برداشت دانه بودند. در حالی که صفات قطر پانیکول اصلی، شاخص برداشت دانه، روز تا تغییر رنگ پانیکول اصلی، وزن هزار دانه و روز تا گلدهی، بیشترین هم راستایی مثبت را با عامل عملکرد داشتند، صفت روز تا ده برگی دارای ارتباطی قوی ولی منفی با عملکرد دانه بود.  بیشترین فاصله ژنتیکی بین خوشه اول و سوم مشاهده شد که می توان با تلاقی ژنوتیپ های انتخابی از این دو خوشه، بیشترین تنوع ژنتیکی را در نسل های در حال تفرق ایجاد کرد. دو صفت شاخص برداشت دانه و قطر پانیکول اصلی با داشتن بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری بالا و بیشترین پیشرفت ژنتیکی، به عنوان دو صفت مطلوب با پاسخ به گزینش بالا، شناسایی شدند. انتخاب مثبت برای این دو صفت و انتخاب منفی برای صفت روز تا ده برگی جهت بهبود عملکرد دانه پیشنهاد می شود. با توجه به محدودیت انتخاب مستقیم برای بهبود عملکرد دانه، همچنین طبق همبستگی معنی دار (***r = ۰.۹۹۴) بین پارامتر"درصد تفاضل بین ضریب تغییرات فنوتیپی و ضریب تغییرات ژنوتیپی" با وراثت پذیری عمومی، استفاده از این پارامتر ژنتیکی جهت انتخاب صفات اگروموفوفیزلوژیکی مطلوب قابل توصیه است.

Keywords:

Qualitative traits , Morphophysiological traits , Response to selection , Factor analysis , Cluster analysis , صفات کیفی , صفات مورفوفیزیولوژیکی , پاسخ به انتخاب , تجزیه به عامل ها , تجزیه خوشه ای