بررسی معماری مسجد جامع شهر قدیم جیرفت (مسجد دوره صفاری)

از زمان صدر اسلام مساجد نه تنها به صورت شکلی متحول شده اند، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز در جریان دگرگونی قرار گرفته و هویتی جدید برای آنها پدید آمده است. مساجد در ساختار شهر؛ به عنوان مهم ترین عنصر شهر، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهد. کشف شهر قدیم جیرفت که دارای کلیه فضاهای یک شهرکامل و جامع نیز می باشد که بافت شهری دارای پی سنگی و آجرهای ظریف می باشد ویکی از نشانه ثروت و آبادانی شهر می باشد که به طور حتم در شکل گیری مسجدی بزرگ با طرحی حساب شده موثر بوده است. از مسجد جامع شهر قدیم جیرفت مدتی صحبت به میان نیامده است تا اینکه در مطالعات باستان شناسان سال ۱۳۸۱کشف گردید. در همین راستا، تبیین فرم معماری مسجد شهر قدیم جیرفت ازجمله موضوعات قابل تامل در معماری مربوط به مساجد قرون میانه و دوره صفاریان در ایران می باشد. تحقیق پیش رو بر آن است تا به روش میدانی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و بازبینی اسناد تاریخی پیرامون شهر قدیم بپردازد و از طرف دیگر با انطباق مسجد دقیانوس با نمونه مساجد صفاریان ، به تبیین فرم معماری و ساختار فضایی بپردازد. و در نهایت با انطباق نتایج به دست آمده و فرض بر تداوم سنت مجموعه سازی مذهبی در دوران صفاری، ضمن آنکه شاید ساختار مسجد دقیانوس همانند عتیق در شیرزا و مسجد جامع زرنگ باشد با توجه به ساخت انها توسط یعقوب لیث صفاری؛ در ارتباط با کاربریهای جانبی شکل گرفته ؛ بتوان کلیتی از ان ترسیم و فرا رو نهاد تا باشد که تحقیقات بیشتر در این زمینه صورت پذیرد.

Keywords:

مسجد جامع شهر قدیم جیرفت , دقیانوس , مساجد صفاری , کلنگی