الگو شناسی مصلی های معاصر ایران و آسیب شناسی مفهومی آن ها بر اساس راهبردهای فقه شیعه

در مبانی نظری و تاریخ معماری اسلامی همواره تمایزات بارزی بین مسجد و مصلی وجود داشته است. در حالی که در عصر حاضر الگوی نوظهوری از مسجد مصلی شکل گرفته است که نه از بعد نظری و نه از بعد تاریخی قابل توجیه نمی باشد.هدف از این پژوهش آن است که با بررسی تحلیلی و گونه شناسی مصادیق معاصر طراحی شده،میزان انطباق آن ها با ارزش های اسلامی و اصول فقهی مرتبط را مورد بررسی قرار دهد و الگوهای نزدیک تر به این مبانی را مشخص کرده و در نهایت راهکارهایی برای طرح های آتی ارائه نماید.بدین منظور شش مورد از معیارهای مطلوب فقهی در طراحی مصلی را از تحقیقات پیشین پذیرفته و بر اساس آن ها به طبقه بندی و نقد پنج مورد از مهم ترین مصلی های معاصر طراحی یا ساخته شده از بعد رعایت یا عدم رعایت این اصول پرداخته شد.در نهایت علل مغایرت برخی از این مصادیق با اصول فقهی مشخص شدو چند راهکار در راستای انطباق طرح های آتی با اصول اسلامی ارائه شد.بررسی ها نشان داد که در طراحی مصلی های معاصر،گاه برخی از مبانی اسلامی در زمینه نسبت فضای باز و بسته،مکانیابی، مصالح مورد استفاده،تزئینات و... نادیده گرفته شده است و حتی در برخی از مصادیق،این ساختارها به سمت الگوهای غربی سوق یافته است.بیشتر مصلی های معاصر برمبنای الگوی اصالت فضای بسته ساخته شده اند، این مصلی ها عموما فضاهای چند عملکردی باشکوهی هستند که در میانه شهر واقع شده اند و از بعد مکان یابی،مقیاس انسانی و بی پیرایگی یا الگوهای نظری اسلامی سازگار نیستند.مصلی های معاصر به واقع برداشتی صوری از الگوی تاریخی مساجد جامع می باشند که عملکرد و مفهوم اولیه مصلی به عنوان عیدگاه را از دست داده و فاقد محتوایی قابل قبول هستند.

Keywords:

مصلی , مسجد , معاصر , فقه شیعه