بررسی عوامل تاثیرگذار در ارتقاء حس تعلق به مکان بر اساس مولفه های کالبدی

امروزه رشد سریع جمعیت و به تبع آن توسعه سریع شهرها موجب عدم توجه به انسان و نیازهای روحی وی شده است. از مهم ترین عوامل شکل دهنده ی ارتباط بین انسان و محیط، که امروزه در طراحی شهرها و محله ها نادیده گرفته می شود، حس مکان و حس تعلق به آن است. در گذشته شهرها و محلات دارای هویت و معنا بودند و انسان ها نسبت به محله ی خود احساس تعلق و وابستگی داشتند. اما امروزه با محیط-هایی بی هویت مواجه هستیم که ساکنین اش خود را جزئی از آن نمی دانند و در نتیجه رابطه ی بین آن ها و مکان گسسته شده است. در همین راستا توجه به احساس تعلق به مکان چه از بعد کالبدی و چه اجتماعی امری ضروری است. هدف پژوهش حاضر بررسی مهم ترین عوامل کالبدی موثر بر افزایش حس تعلق به مکان است. بدین منظور پس از بررسی پیشینه تحقیق و یافتن مهم ترین شاخصه های کالبدی تاثیرگذار بر حس تعلق به مکان، پرسش نامه ای تهیه شد تا نظر جامعه نمونه که از بین ساکنین محله یوسف آباد تهران انتخاب شدند. درباره ی میزان اثرگذاری هر مولفه بر افزایش حس تعلق به مکان بررسی شود. در انتها با وزن دهی به مولفه ها بر اساس میزان اثرگذاری و اولویت پاسخ دهندگان، به تحلیل داده ها پرداخته شد. یافته ها نشان می دهد که از نظر این افراد وجود عناصر طبیعی و فضای سبز بیشترین تاثیر را بر افزایش حس تعلق به مکان دارد و پس از آن، اقداماتی مانند محصوریت محله، تفکیک معابر سواره و پیاده، خوانایی مسیرها، افزایش عرض معابر، توجه به مقیاس و تناسبات انسانی، وجود عناصر هویت بخش، استفاده از مصالح بومی، تنوع بصری، استفاده از فرم های مرکزگرا در فضاهای جمعی و رنگ های گرم در جداره ها موجب افزایش احساس تعلق می گردد.

Keywords:

حس مکان , حس تعلق به مکان , عوامل کالبدی , عناصر طبیعی , فضای سبز