تاثیر و تاثر مهاجرت بر روی آثار نگارگران ایرانی به هند (بررسی موردی: میر سید علی و عبد الصمد)

مهاجرت از شیوه هایی است که همواره انسان را برای سازگاری با محیط و مسلط شدن بر دشواری ها یاری کرده. اوج مهاجرت ایرانیان به هند در دوره سلطنت صفویان در ایران و گورکانیان (مغولان تیموری) در هند بوده است. یکی از این مهاجرت های مشهور هنری مربوط به نگارگران ایرانی است. مهاجرت میر سید علی و عبد الصمد از دربار شاه تهماسب صفوی به دربار گورگانیان هند. این دو نقاش چیره دست که هر دو در تبریز زیر نظر بهزاد کارمی کردند، پس از در خواست همایون، با او به هند رفته و با خلق مکتب نگارگری ایرانی – هندی (گورکانی) آثار بزرگی را به تصویر کشیدند. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی _ تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات اسنادی، ضمن معرفی نگاره ها این دو هنرمند پیش و پس از مهاجرت و سپس به بررسی و تحلیل آن ها پرداخته که نشان می دهد که تفاوتی آشکار در سبک و فرم هنرمندان به وجود آمده است. که این تغیررات پس از مهاجرت و به دلیل تاثیر پذیری از محیط، از جهان تغزلی یا تاریخی فاصله گرفته و به باز نمایی واقعه معاصر پرداخته است. این تغییر صرفا در عرصه مضمون متوقف نشد و به سبک نیز کشیده شد. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که فقدان سختی و محنتی که پس از صدور فرمان توبه نامه از سوی شاه تهماسب دامن هنرمندان را گرفته بود؛ پس از مهاجرت عاملی برای ظهور خلاقیت فروخورده آنها شد و تاثیر محیط تازه از منظر ایده و عقیده مذهبی؛ در نقاشی هندی که تصویرگری رهبران دینی، قدیسین و اولیا را نه تنها مجاز، که ستایش شده نیز شمارده می شود و دست هنرمند را در انتخاب موضوعات و تصویرگری کامل آن ها باز می گذاشت، رعایت اصل پرسپکتیو در نگارگری هندی بر خلاف نگارگری ایرانی، رنگ های واقع گریز و مثالی نگارگری ایرانی، بازتابی از جهان حماسی، عارفانه، عاشقانه، و مذهبی است ولی رنگ ها در آثار هندی این نگارگران به جهان واقع نزدیک تر می شود.

Keywords:

مهاجرت , نگارگری , شاه تهماسب , گورکانی , میر سید علی , عبد الصمد