بررسی تاثیر دور آبیاری، تراکم بوته و اثر متقابل آنها برفیزیولوژی عملکرد در گیاه شنبلیله ( Trigonella Foenum Graecum)

تراکم بوته و فراهمی آب از مهم ترین عوامل تعیین کننده عملکرد گیاهان اعم از زراعی و دارویی است. به منظور بررسی تاثیر این دو عامل و اثر متقابل آنها بر عمکرد شنبلیله آزمایشی به صورت کرت های خرد شده با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۸ در قاینات اجرا گردید. دورهای آبیاری ۵، ۱۰ ، ۱۵ روز در کرت های اصلی و تراکم های بوته ۲۲، ۴۴، ۶۶ بوته در متر مربع در کرت های فرعی قرار گرفتند. افزایش سه برایری تراکم بوته در شرایط ابیاری مطلوب (دور آبیاری ۵ روز)، منجر به افزایش عملکرد دانه از ۹۹۸ به ۱۳۸۰ کیلوگرم در هکتار و عملکرد بیولوژیک از ۲۶۰۰ به ۳۲۵۹ کیلوگرم در هکتار شد، در حالی که در دورهای آبیاری ۱۰ و ۱۵ روز، افزایش تراکم تاثیری بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نداشت. در تمام دورهای آبیاری، افزایش ۳ برابری تراکم بوته موجب کاهش تعداد دانه در غلاف و افزایش ۲ برابری تراکم بوته موجب کاهش تعداد غلاف در گیاه شد. این نتایج پیشنهاد می دهد که افزایش تراکم بوته در شرایط کم آبیاری مزیتی برای موجب کاهش تعداد غلاف در گیاه شد. این نتایج پیشنهاد می دهد که افزایش تراکم بوته در شرایط کم آبیاری مزیتی برای بهبود عملکرد ندارد. همچنین در شرایط کم آبیاری، افزایش تراکم تا حد تراکم متوسط (۴۴ بوته در متر مربع) سبب کاهش قدرت منبع و اعمال تراکم بالا ( ۶۶ بوته در متر مربع) سبب محدودیت مخزن و در نتیجه سبب افت عملکرد می شود. از سوی دیگر محدودیت رطوبت از طریق کاهش تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در بوته موجب کاهش اندازه مخزن گردید و وزن هزار دانه که نمایانگر قدرت منبع است تحت تاثیر قرار نگرفت. با توجه به این که گیاهان دارویی در زیستگاه های طبیعی با محدودیت منابع مواجه نیستند به نظر می رسد هر گونه اعمال محدودیت از جمله تنش رطوبت و یا تغییر تراکم الزاما نتایج مشابه با سایر گیاهان زراعی اصلاح شده به دنبال نخواهد داشت و لازم است در تحقیقات به این موضوع توجه بیشتری معطوف گردد

Keywords:

آبیاری , تنش خشکی , رقابت گیاهی , گیاه دارویی , سبزی کاری