مطالعه تطبیقی نقش مکان در اثرگذاری عوامل اقتصادی در نشاط شهروندان محلات شهر اهواز

در شهر اهواز با ویژگی­های خاص خود به لحاظ شهرنشینی و وضعیت اقتصادی(از جمله نقش مهم اقتصاد سیاسی نفت در جریان شهرنشینی و توسعه شهر اهواز به عنوان یک شهر نفت خیز) نشاط محیطی شهروندان، به عنوان یک مسئله­ی مهم شناخته می­شود که با توسعه روند شهرنشینی و افزایش مسائل و مشکلات شهری اهمیت آن روزبه­روز بیشتر می­شود. به گونه­ای که این مسائل سلامت روانی، اجتماعی و به دنبال آن نشاط شهروندان را در معرض خطر قرار می­دهد که این امر لزوم پرداختن به وضعیت نشاط شهروندان در اهواز را مشخص می­نماید. نکته قابل توجه این است که تاکنون مطالعه­ای به بررسی روند تاثیرگذاری متغیرهای اقتصادی بر روی نشاط شهروندان توام با در نظر گرفتن تغییرات یک متغیر دیگر( متغیر مکان) نپرداخته است که مسئله اصلی پژوهش حاضر نیز همین مورد می­باشد که این مهم با استفاده از رویکرد جغرافیای رفتاری و نقش مکان و محیط در اثرگذاری متغیرهای اقتصادی در نشاط شهروندان شهر اهواز صورت می­پذیرد. پژوهش حاضر از نوع نظری-کاربردی و به لحاظ روش­شناسی"توصیفی-تحلیلی" و در حیطه جغرافیای رفتاری است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه­های مورد آزمون قرار گرفته شده از جمله پرسشنامه ۲۹ گویه­ای استاندارد شادکامی آکسفورد و پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان شهر اهواز (اعم از زن و مرد) در محدوده سنی ۱۵ سال به بالا است که برابر با ۸۸۷۲۸۰ نفر از کل جمعیت شهر اهواز است. حجم نمونه نیز متناسب با جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران ۳۸۵ نفر و روش نمونه­گیری نیز تصادفی ساده و در دسترس است. پرسش­نامه­ها در شش محله منتخب و متناسب با جمعیت آن­ها توزیع و تکمیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که بین محلات مورد مطالعه از لحاظ اثرگذاری عوامل محیط اقتصادی در سطح نشاط شهروندان تفاوت معناداری وجود دارد و اثرگذاری عوامل محیط اقتصادی در سطح نشاط شهروندان براساس مکان­های متفاوت، متغیر است. در واقع سطوح یکسان متغیرها و عوامل اقتصادی منجر به سطوح مختلف نشاط در بین محله­های متفاوت می­شود، که این امر مفهوم نابرابری سطح نشاط در سطح شهر اهواز را توجیه می­نماید. در واقع عوامل محیط اقتصادی به واسطه تفاوت­ها و نابرابری­های فضایی و مکانی منجر به نابرابری سطح نشاط در بین شهروندان می­شود. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارAMOS نیز نشان داد که میزان اثرگذاری عوامل محیط اقتصادی بر سطح نشاط شهروندان در محلات ششگانه مورد بررسی یکسان نبوده و از یک الگوی خاص پیروی نمی­کند؛ بلکه متغیر مکان -یا تفاوت در سطح مکان­ها- در این زمینه به عنوان متغیر واسطه­ای نقش آفرینی می­کند. در نهایت راه­کارهای مناسب ارائه گردیده است.

Keywords:

نشاط , عوامل اقتصادی , تفاوت مکانی , شهر اهواز