شناسایی کارکردهای رسانه های جمعی در مدیریت بحران بلایای طبیعی بر اساس فرایند تحلیل شبکه ای

بلایای طبیعی جزء جدانشدنی زندگی بشر است و در طول تاریخ تلاشهای فراوانی برای مقابله با این حوادث به عمل آمده است. قابلیتهای گستردهی رسانهها در جذب مخاطب انبوه و شکلدهی به افکار عمومی، آنها را به ابزاری توانمند در مدیریت بحران تبدیل کرده است. بر این اساس هدف این پژوهش شناسایی کارکرد رسانههای جمعی در کاهش نیازهای جامعه در مراحل سهگانهی بحرانهای طبیعی است. تحقیق حاضر نوعی آیندهپژوهی است که در آن تلاش شده است نیاز مخاطبان و کارکردهای رسانه در شرایط بحرانی پیشبینی و شناسایی گردد تا بر اساس آن سیاستگذاران رسانهای برنامهریزیهای لازم را صورت دهند؛ بنابراین از دو روش دلفی و رویکرد تاثیرات متقابل بهرهگیری شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که نیازهای مخاطبان در مرحلهی پیش از بحران شامل نیاز به آمادگی، آگاهی و اطمینان است. مرحلهی حین بحران شامل نیاز به اطلاعات، امنیت و همبستگی و مرحلهی پس از بحران شامل نیاز به پیگیری، امید و یادگیری است. کارکرد رسانهها متناظر با هر یک از نیازها عبارتند از مرحلهی پیش از بحران شامل آموزش مصونساز، آگاهسازی و دیدهبانی؛ مرحلهی حین بحران شامل خبررسانی، دروازهبانی و همراهسازی و مرحلهی پس از بحران شامل پاسخطلبی، تحلیلگری و آرامشبخشی. برای تعیین مهمترین کارکردها و اولویتگذاری در برنامههای عملی رسانههای جمعی، به منظور مدیریت بحران بلایای طبیعی، از روش تحلیل شبکهای استفاده شده است. بر اساس این تحلیل سه کارکرد آگاهیبخشی، خبررسانی و تحلیلگری از اهمیت بیشتری نسبت به سایر کارکردها برخوردارند.

Keywords:

بلایای طبیعی , رسانه های جمعی , برنامه ریزی رسانه , فرایند تحلیل شبکه ای , روش دلفی