بررسی نقش فضاهای شهری در شکل گیری الگوهای رفتاری شهروندان

امروزه شهرها یکی از مهمترین مظاهر بروز فرهنگ مدرن به شمار می روند و شبکه پیچیده ای از روابط، مناسبات، ارتباطات و رفتارهای متقابل در فضای شهر، فرهنگ جوامع را قوام می بخشد. الگوهای رفتاری شهروندان تابع موارد مختلفی است که می توانند به شیوه های گوناگونی دسته بندی شوند و علوم مختلف به بررسی هر گروه از آنها بپردازند. در این میان، مسئله اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش فضاهای شهری در هدایت یا تغییر الگوهای رفتاری شهروندان است که نسبت مستحکم و گسست ناپذیر میان فضاهای شهری و الگوهای رفتاری شهروندان را نشان داده و خواننده را، نسبت به اهمیت و ضرورت تلاش برای تغییر الگوهای رفتاری شهروندان در فضاهای شهری امروز، توجه دهد. روش این مقاله از نوع توصیفی–تحلیلی با رویکرد کیفی است که مطابق با آن سعی می کند تبیینی از ارتباط بین فضاهای شهری و الگوهای شهروندان را ارائه کند و سپس در تحلیل خود نشان دهد که فضاهای شهری می توانند بر رفتار شهروندان تاثیر بگذارند. برای دستیابیبه این هدف ابتدا به توصیف موضوع و مبانی نظری آن پرداختیم، سپس دیدگاه ها، نظریات و پژوهش های قبلی در این باب را مورد تببین قرار دادیم و سپس به تحلیل موضوعات مطرح شده می پردازیم و تحلیل های شخصی را نیز در بحث دخیل خواهیم کرد. نتایج حاصله از این بررسی نشان می دهد که در میان انبوه عواملی که بر الگوهای رفتاری انسان معاصر اثر می گذارند، انسان امروزی، از منظر شهروند بودنش، تحت تاثیر فضاهای شهری قرار می گیرد؛ به طوری که طراحی و تکوین این فضاهای شهری می توانند الگوهای رفتاری شهروندان را کاملا تحت تاثیر خود قرار دهند. از طرفی فضاهای شهری در ایران به وضوح بر رفتار شهروندان اثر می گذارند و فقدان روح هویت فرهنگی و بی توجهی به تاثیرات اجتماعی شهروندان در مطالعات موردی کاملا مشهود است؛ ضمن اینکه پژوهش حاضر نشان می دهد بی توجهی به شرایط فرهنگ بومی، از مهمترین دلایل کاهش تاثیر فضاهای شهری بر رفتار شهروندان در ایران است.

Keywords:

فضای شهری , الگوی رفتاری , فضای عمومی , طراحی شهری