نقش کتابخانه های عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی: مطالعه موردی شهر تهران

هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش کتابخانه های عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی و مولفه های لازم برای ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی در آنهاست. روش: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. در پژوهش حاضر چهار کتابخانه از کتابخانههای عمومی شهر تهران که درجه بهتری دارند انتخاب شده و سپس به روش نمونهگیری نظری، ۴۱ عضو کتابخانه، ۱۶ کتابدار و ۵۳ شهروند از جامعه استفادهکننده از کتابخانهها انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده و مصاحبه نیمه طراحی شده با اعضای نمونهها گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل دادههای بهدست آمده و رسیدن به نظریه از روش رمزگذاری نظری استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در حال حاضر کتابخانههای عمومی نتوانستهاند نقشی اساسی در ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی شهروندان داشته باشند. نتایج پژوهش نشان داد عواملی که باعث کمبود سرمایه اجتماعی در کتابخانههای عمومی بودهاند شامل کمیت و کیفیت پایین خدمات کتابخانهای، تعاملات اجتماعی اندک در کتابخانههای عمومی، عدم دسترسی یکسان افراد جامعه به اطلاعات و عدم اعتماد مردم به سازمانهای ادارهکننده کتابخانههای عمومی است. اصالت/ارزش: این پژوهش اولین پژوهشی است که به بررسی نقش کتابخانههای عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی پرداخته است و با توجه به استفاده از راهبرد نظریه زمینهای، این پژوهش به تولید نظریه و بیان مولفههای لازم برای ایجاد سرمایه اجتماعی توسط کتابخانههای عمومی انجامیده است.  

Keywords:

Social assets , Public libraries , Social reliance , Social interaction , Underlying theory. , سرمایه اجتماعی , کتابخانه عمومی , اعتماد اجتماعی , تعامل اجتماعی , نظریه زمینه ای.