نقش عوامل توپوگرافی و سازند زمین در شدت تاج خشکیدگی جنگل های حوزه زاگرسی استان ایلا

هدف این پژوهش بررسی برخی عوامل محیطی زوال جنگل های زاگرس در استان ایلام بود. در این راستا، لایه های رستری ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت، سایه دامنه، شکل زمین و سازند در جنگل های زاگرسی استان ایلام تهیه شد. نقشه پراکنش پوشش جنگلی زنده و خشکیده نیز با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست ۸ به دست آمد. سپس، درصد پوشش خشکیده جنگل در هر طبقه خاص از عوامل مورد بررسی با استفاده از  سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) محاسبه شد. نتایج نشان داد که ۲/۳۷ درصد از تاج پوشش کل درختان خشکیده بود. اختلاف تاج پوشش خشکیده در سطح شکل های مختلف زمین ناچیز بود. بیشینه و کمینه سطوح خشکیده پوشش جنگل به ترتیب در جهت های جنوبی (۲/۷ درصد) و شمالی (۱/۷۳ درصد)، شیب ۲۰-۰ درصد (۲/۶ درصد) و بیش از ۸۰ درصد (۱/۵۲ درصد)، ارتفاع کمتر از ۱۳۰۰متر (۳/۳۶ درصد) و بیش از ۱۷۰۰متر (۰/۵۲ درصد)، سایه دامنه ۱۰۲-۰ (۲/۵۶ درصد) و ۲۵۵-۲۰۴ (۰/۸۲ درصد)، سازند گچساران (۵/۰۸ درصد) و سازند آسماری-شهبازان (۰/۹۶ درصد) مشاهده شد. بر این اساس، مقادیر خشکیدگی در شیب های جنوبی ۹/۳۵ درصد بیشتر از شیب های شمالی، سایه دامنه کم ۶۸ درصد بیشتر از سایه دامنه زیاد و ارتفاعات پایین ۸۴/۵ درصد بیشتر از ارتفاعات بالا بود. خشکیدگی بیشتر جنگل در دامنه های کمتر سایه گیر و ارتفاعات پایین، که از شرایط محیطی خشک تری برخوردارند، بیان گر نقش موثر خشکسالی های اخیر در تشدید روند خشکیدگی این جنگل ها است.

Keywords:

Altitude , Ilam province , Crown dieback , Western oak forests , Slope , Hillshade , ارتفاع از سطح دریا , استان ایلام , تاج خشکیدگی , جنگل های بلوط غرب , جهت دامنه , سایه دامنه