پهنه بندی شاخص های کیفی آب زیرزمینی شهرکرد به منظور استفاده در طراحی سامانه های آبیاری

        آب زیرزمینی دشت شهرکرد تنها منبع مهم آب برای کشاورزی در دشت شهرکرد است.  به علت برداشت بی­رویه آب برای آبیاری، سطح این سفره در حال افت است.  آبیاری قطره­ای به طور بالقوه می­تواند در مصرف آب زراعی صرفه­جویی کند.  در این تحقیق، با هدف بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب­ زیرزمینی شهرکرد، از ۹۷ حلقه چاه زراعی نمونه­برداری شد. شاخص­های EC (هدایت الکتریکی)، TDS (کل جامدات محلول)،  TSS (کل جامدات معلق) و  pH (واکنش آب) اندازه­گیری و  شاخص­های LI (لانژلیه)، SAR (نسبت جذب سدیم)، PI (نفوذپذیری)، RSC (کربنات سدیم مانده) و Na (درصد سدیم) محاسبه شد.  در این راستا، از میانگین نتایج سه نوبت نمونه­برداری در سال ۱۳۸۹ استفاده شد.  آب زیرزمینی شهرکرد از نظر میانگین­های EC و TDS با مقادیر ۴۵۶ میکروزیمنس بر سانتی­متر و ۲۹۶ میلی­گرم در لیتر برای آبیاری به ترتیب در گروه نسبتا خوب و خوب قرار گرفت.  کلاس بیشتر نمونه­ها طبق نمودار ویلکوکس C۲S۱ است.  آب زیرزمینی شهرکرد از لحاظ Na، RSC و PI نیز برای آبیاری مناسب بود.  بر اساس میانگین­های pH و TSS به ترتیب با مقادیر ۶/۷ و ۷۰ میلی­گرم در لیتر ، آب دارای خطر متوسطی برای گرفتگی قطره­چکان­ها است.  ضمن ارزیابی روش کریجینگ، نقشه متغیرها با استفاده از این روش تهیه شد. بر اساس نقشه­ EC آب زیرزمینی، در اکثر قسمت­ها جز جنوب دشت در کلاس خیلی خوب و خوب قرار داشت. مقدار TDS در جنوب دشت به ۵۱۲ میلی­گرم در لیتر رسید که خطر متوسطی برای گرفتگی فیزیکی قطره­چکان­ها در بر دارد.  بر اساس نقشه­ pH  و TSS آب زیرزمینی شهرکرد در اکثر  قسمت­ها دارای پتانسیل متوسطی برای گرفتگی قطره­چکان­ها است. منفی بودن LI در اکثر قسمت­های دشت نشان­ داد کیفیت آب برای آبیاری قطره­ای مناسب است.  مثبت بودن این شاخص در برخی قسمت­های دشت احتمالا به دلیل وجود و انحلال سازندهای کربناتی است. 

Keywords:

آبیاری قطره ای , تغییرات مکانی , شاخص لانژلیه , کریجینگ