مبنای حقوق بشری استثنائات حمایت از آثار ادبی و هنری

زمینه و هدف: از همان ابتدای وضع قوانین داخلی و خارجی در حوزه حقوق مالکیت ادبی و هنری استثنائاتی از قبیل استفاده شخصی، استفاده توسط کتابخانه ها، موسسات آموزشی و همچنین معیارهایی مانند آزمون سه گام کنوانسیون برن بر حقوق مادی مولفان و هنرمندان وضع گردیده است. از آنجاییکه هدف قانون گذار در وضع قوانین مالکیت فکری حمایت از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان می باشد این پرسش مطرح می گردد که علت وجود اسنثنائات مذکور که منجر به استفاده از آثار فکری بدون کسب اجازه از پدیدآورنده می گردند چیست؟روش: این پژوهش با روش تحلیلی_توصیفی به مطالعه منابع مرتبط با موضوع و گردآوری اطلاعات پرداخته است.یافته ها و نتایج: با بررسی چرایی پیش بینی این استثنائات مشخص می گردد که مبانی متعددی همچون حمایت از حق های بشری، عوامل اقتصادی، برقراری رفاه و عدالت اجتماعی، عوامل ناشی از توسعه فن آوری و در حقوق ایران دلایل فقهی منجر به پیش بینی استثنائات گردیده است. مقاله حاضر صرفا با پرداختن به یکی از این مبانی که حمایت از حق های بشری می باشد نتیجه گیری می نماید رویکرد حقوق بشر حفظ تعادل بین حقوق پدیدآورندگان آثار فکری و منافع جامعه در دسترسی به این آثار است و حق های بشری همچون آزادی بیان، آزادی دسترسی به اطلاعات، بهره مندی از منافع پیشرفت های عملی و مشارکت در حیات فرهنگی از مبانی اصلی وضع استثنائاتی در حمایت از آفرینش های فکری بوده اند.

Keywords:

حقوق بشر , استثناء , حق آزادی بیان , حق مشارکت در حیات فرهنگی