ارزیابی علل بروز چند شاخگی در لاین مادری هیبرید آذرگل آفتابگردان (Helianthus annus L.)

حفظ خلوص ژنتیکی والدین ارقام هیبرید، از ضرورت های تجاری سازی این ارقام است، معهذا تولید فنوتیپ های جدید، باعث ایجاد شبهه از بین رفتن خلوص ژنتیکی این والدین شده و تولید بذرهای یکنواخت ارقام هیبرید را با چالش مواجه می سازد. بروز انواع چندشاخه در لاین مادری هیبرید آذرگل آفتابگردان از جمله این موارد چالش برانگیز محسوب می شود. این آزمایش در چند مرحله شامل ۱- مرحله ژنتیکی مشتمل بر انواع تلاقی ها بین بوته های تک شاخه، دوشاخه و سه شاخه (بوته های مشکوک) طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شده و نتاج حاصله با والد تک شاخه تلاقی برگشتی داده شدند، ۲- مرحله مولکولی که طی آن نشانگر های مولکولی مربوط به چندشاخگی که قبلا شناسایی شده بودند روی بوته هایی از والد مذکور و نیز ژنوتیپ های تک شاخه و چندشاخه واقعی آفتابگردان آزمون شدند و ۳- مرحله بیوانفورماتیک که طی آن وجود عناصر سیس مرتبط با پاسخ ژن به عوامل محیطی در پروموتر ژن های عامل چندشاخگی که در سایر گونه های گیاهی شناسایی شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل ژنتیکی نشان داد که در تمام تلاقی ها، کلیه نتاج (۲۳۹ بوته) تک شاخه بودند. در ارزیابی مولکولی، الگوی نواربندی بوته های مشکوک با الگوی نواربندی لاین های تک شاخه واقعی کاملا مشابه بود و هر دوی آنها متفاوت از الگوی نواربندی لاین های چندشاخه واقعی بودند. در بررسی های بیواینفورماتیکی مشخص شد که پروموتر ژن های عامل شاخه دهی سایر گونه های گیاهی واجد حداقل یک عنصر سیس مرتبط با پاسخ به عوامل محیطی نظیر سرما و خشکی بودند. بر اساس نتایج مراحل مختلف این تحقیق، دلایل کافی جهت دخالت عوامل ژنتیکی در بروز پدیده چندشاخگی در لاین مورد بررسی بدست نیامد.

Keywords:

Branching , cis-elements , Molecular markers and Sunflower , آفتابگردان , چندشاخگی , عناصر سیس و نشانگر های مولکولی.