دفاع مشروع؛ از مبانی تا نتایج آن با تاکید بر قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲

با توجه به این که بررسی فقهی و حقوقی دفاع مشروع ازاموال موضوعیت دارد، درحقوق کیفری ایران، دفاع از مال خود و دیگران، طبق شرایطی مشروعیت پیدا کرده و از علل موجه جرم و رافع مسئولیت مدنی و کیفری گردیده و برهمین اساس قوانین تدوین یافته است. فقها دفاع مشروع از اموال را جایز می دانند مگر در صورتی که شخص مضطر بوده و یا مال در دست وی امانت باشد که برخی معتقد به وجوب دفاع هستند و مبانی فقهی آن را کتاب، سنت، عقل و... می دانند و معتقدند اگر مدافع در مقام دفاع مشروع از اموال به مهاجم ضرری وارد نماید و یا رفتاری مرتکب شود که در شرایط عادی جرم است وی معاف از مسئولیت مدنی و کیفری می شود. مشروط بر این که حمله نامشروع، فعلی و یا قریب الوقوع و مستند به قرائن معقول و عقلایی باشد و مدافع از حد ضرورت نیز تجاوز ننموده و بین دفاع و حمله تناسب وجود داشته باشد. نتیجه بدست آمده از بررسی نظرات فقها و حقوقدانان این است که دفاع از مال خود و دیگران طبق قوانین موضوعه و فقه جایز بوده و آنچه باعث واجب بودن ویا حرام بودن دفاع می شود حالاتی است که بر مدافع و مال عارض می شود. در این نوشته با بررسی مبانی، شرایط ، حکم و نتیجه دفاع مشروع در مسئولیت مدنی و کیفری، تلاش شده است تا ضمن بیان نظرات فقها و حقوقدانان، قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ نیز مورد واکاوی قرار گیرد.

Keywords:

دفاع , دفاع مشروع , مسئولیت مدنی , مسئولیت کیفری , ضرورت , مال , قانون مجازات اسلامی.