بررسی تداخل جمعیت طبیعی علف های هرز در زراعت گندم در استان مازندران*

ربه منظور بررسی خسارت علف های هرز و تعیین مناسب ترین شاخص برای برآورد کاهش عملکرد گندم در شرایط زراعی، آزمایشی در سال۷۸-۱۳۷۷ در قائم شهر انجام شد. به این منظور ۲۷ نمونه به ابعاد ۵*۵ متر از سطح مزرعه انتخاب و در چندین مرحله در آن تراکم علف های هرز به تفکیک گونه ها شمارش و در پایان فصل رشد، وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. جهت مقایسه ضریب خسارت گونه ها شاخص هایی چون تراکم، وزن خشک در واحد سطح، نسبت معادل گیاهی و متوسط وزن خشک تک بوته علف های هرز، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیوماس علف های هرز نسبت به تعداد آن ها برآورد بهتری از کاهش عملکرد گندم به دست می دهد. در بررسی تابع عملکرد، به صورت رگرسیون چند متغیره دیده شد که اثر تداخلی علف های هرز در گندم را می توان به دو گروه بازدارنده و دارای اثر مثبت تقسیم کرد. در این میان سهم رقابت درون گونه ای گندم بیشتر از رقابت بین گونه ای بود. دو گونه شلمبیک (Rapistrum reugosum) و یولاف (Avena fatua) بیشترین سهم را در کاهش عملکرد گندم به خود اختصاص دادند. در حالی که گونه سیزاب (Veronica persica) و آرتمیزیا (Artemisia sp) از کمترین اثر در کاهش عملکرد گندم برخوردار بودند. در بررسی بعدی مشخص شد که اثر مثبت بعضی از علف های هرز به واسطه اثرات بازدارندگی آن ها بر گونه هایی است که شدت رقابت بالایی با گندم داشتند.

Keywords:

Weeds , Interference , Yield loss , Intra-specific competition , Inter-specific competition , علف هرز , تداخل , گندم , رگرسیون چند متغیره