تجزیه دی آلل عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در ردیف بلال در دو رگ های ذرت زودرس

بمنظور تعیین قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی نه لاین اینبرد برگزیده ذرت زودرس، از یک طرح تلاقی دی الل ۹×۹ در سال ۱۳۸۳ استفاده شد و ۳۶ ترکیب حاصل از تلاقی یک طرفه ۹ لاین مورد نظر در سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ در سه مکان (کرج، مشهد و شیراز) مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در ردیف بلال بودند. نتایج نشان داد که برای کلیه صفات، واریانس ژنوتیپی معنی دار بود که امکان تجزیه ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی مربوط به تلاقی دی آلل را فراهم نمود. نتایج تجزیه دی آلل براساس روش چهار و مدل مخلوط B گریفینگ نشان داد که اثرات افزایشی و غیرافزایشی تواما در کنترل صفات مورد اندازه گیری دخالت داشتند. میانگین درجه غالبیت ژن های کنترل کننده این صفات از غالبیت ناقص تا فوق غالبیت تغییر کرد. وراثت پذیر عمومی برای کلیه صفات نسبتا بالا بود که نشان دهنده پایین بودن واریانس محیطی و همچنین اهمیت واریانس ژنتیکی در مقایسه با واریانس محیطی است. معنی دار بودن اثرات متقابل GCA x E و SCA x E نشان داد که رتبه بندی لاین های والدینی برای GCA و SCA در محیط های مختلف متفاوت بوده است.میزان وراثت پذیری خصوصی از ۲۱ درصد برای عملکرد دانه تا ۹۵ درصد برای تعداد ردیف دانه در بلال تفاوت داشت. مقدار ترکیب پذیری عمومی والدین برای صفات مطالعه شده متفاوت بود. هیبرید (P۲ x P۹) KE ۷۵۰۳۹ x K ۱۲۶۳/۲-۱ از ترکیب پذیری خصوصی نسبتا" بالا و معنی دار برخوردار بود و ترکیب های (P۴ x P۷) K ۱۲۶۳/۱ x KE ۷۲۰۱۲/۱۲ ، (P۴ x P۸) K۱۲۶۳/۱ x K۲۳۳۱ ، (P۴ x P۶) K ۱۲۶۳/۱ x K ۱۲۷۱/۶ و (P۴ x P۵) K ۱۲۶۳/۱ x OH ۴۳/۱-۴۲ در رتبه های بعدی قرار گرفتند. بر اساس نتایج این آزمایش، اگر هدف تولید هیبرید سینگل کراس با استفاده از این لاین ها باشد، بهترین ترکیب ها (P۲ x P۹) ، (P۴ x P۷)، (P۴ x P۸) ، (P۵ x P۹) بوده و اگر هدف تهیه واریته های ترکیبی باشد می توان از لاین های P۵، P۲ وP۴ استفاده نمود.

Keywords:

Combining ability , Heritability , Inbred line and Early maturing maize , ذرت زودرس , قابلیت ترکیب , لاین اینبرد و وراثت پذیری.