بررسی برگردان تقابل های معنایی غزل های حافظ در ترجمه علی عباس زلیخه

زبان شعر حافظ بسیار ظریف و رمزآلود است. در غزل­های او واژگان با دقت و ذوق زیبایی­شناسانه سرشاری انتخاب شده­اند؛ به نحوی که تمامی واژگان به نوعی با هم پیوند دارند و درهم تنیده­اند. یکی از ویژگی­های زبانی حافظ، هم­آوری واژگان متقابل با یکدیگر است. واژگان متقابل بیت­های حافظ نه تنها با یکدیگر پیوندهای معنایی آشکار و نهان دارند با دیگر واژگان نیز مرتبطند. از این رو، فهم رابطه مفهومی واژگان و به شکل خاص واژگان متقابل، نقش زیادی در کشف معناها و زیبایی­های شعر حافظ دارد. به همین خاطر، در این پژوهش سعی شده است که نمونه­هایی از تقابل­های معنای «مدرج، مکمل، دوسویه، جهتی، ضمنی» در غزل­های حافظ انتخاب، رابطه مفهومی آن ها با دیگر واژگان بیت تحلیل و کارکرد معنایی و زیبایی­شناسانه آن تبیین شود. سپس ترجمه علی عباس زلیخه از تقابل­های معنایی و کارکردهای آن نقد شود. نتایج پژوهش بیانگر این است که تقابل­های مورد بحث -به شکل خاص تقابل­های ضمنی- معانی بلاغی روشن و پنهان بسیاری را در شعر خلق کرده­اند و کوچک ترین تغییری در تقابل و تعادل واژگان، سبب می­شود که معناها و انسجام بیت، تا حد زیادی فروکاسته شود. 

Keywords:

ترجمه شعر , تقابل های معنایی , روابط مفهومی , حافظ , علی عباس زلیخه